Explorar los documents (8153 total)
Biografia
[imatge id=22472]
Pèire Godolin (1580-1649) es un autor occitan tolosan demest los mai influents de l’istòria de la literatura occitana.
Es arribat a s’impausar coma un escrivan occitan en bastissent una vertadièra carrièra e un projècte literari que sovent faguèt miranda. Es sostengut per los personatges mai bèls de l’epòca coma Adrien de Monluc o Henri II de Montmorency.
Tre 1610, Godolin causís d’escriure en occitan e publica A l’hurouso memorio d’Henric le Gran, per l’assassinat del rei Enric IV per Ravaillac. La publicacion d’aquelas estanças es de verai ressondidosa. L’occitan apareis coma una lenga de la noblesa mai nauta, capabla d’abordar los subjèctes dels mai nauts e dels mai serioses.
Son òbra tota rencontra un succès populari. Escriu tot parièr de ficcions amorosas, de cançons de taula e de cançons peludas, de mentidas en pròsa recitadas al Carnaval tolosenc, de nadals plens de serenitat o de meditacions sus la mòrt e l’inanitat del mond.
Mas subretot es conegut per Lo Ramelet moundi que pareis en 1617.
Lo Ramelet Moundi : una entrepresa literària e linguistica de referéncia per de sègles
Un gost pel lengatge : afirmacion de la dignitat linguïstica
Coma Odde de Triors dins sas Joyeuses recherches de la langue toulousaine, s’interessa a las inegalitats linguïsticas.
Fa coabitar la paraula populara, la lenga plan locala, tinctada d’idiomatismes pintorescs e una lenga que ten a se raprochar del francès, un “francitan”.
Soslinha aquela distància al dintre del quitte occitan dins las doas epigramas del “Plat d’epigramas” de la primièra Floreta : una intitulada “Tot Francès entendrà aqueste quatren triat de mots franceses que son tanben mondins”, ensenha coma lo francès fa pression, “pel naut” sus l’occitan ; l’autra epigrama “Aci caldrà le diccionari” insistís al revèrs sus l’escart qu’existís entre las doas lengas fal punt qu’un diccionari faguèsse mestièr.
Son libre a longtemps servit de referéncia, de sintaxi e de diccionari per aqueles que desiravan perseguir son entrepresa.
Un succès d’edicion
Lo Ramelet moundi, es a dire “Lo Ramelet tolosenc”, foguèt publicat per liurasons successivas - que l’autor, filant la metafòra del títol, sonèt “floretas”- entre 1610 e 1648. Coneguèt en son temps coma long dels sègles un succès d’impression que la literatura d’òc ne coneis pas mai d’exemple. De la vida de Godolin, l’obratge foguèt publicat cinc còps puèi aprèp sa mòrt continuèt d’o ésser, fach rare que rare.
Posteritat de l’òbra
[imatge id=22473]
Mai d’un escrivan manlèva a Godolin sos tèmas e sa lenga. Aquela “escòla tolosenca”, uèi encara mal coneguda, produsís una literatura abondosa, sovent publicada dins los “Triomfes”, aquestes opusculs qu’amassan, cada anada, las composicions dels laureats del concors poetic dels Jòcs florals tolosencs.
De mai, la lenga e l’òbra de Godolin son devenguts çò que se pòt dire la “fòrma literària” de l’occitan, un lengatge autonòm, a la disposicion de totes los que volián faire intervenir l’occitan dins lors òbras.
Aital, son òbra aguèt puèi de ressons en cò de Molière dins Monsieur de Pourceaugnac, dins l’opèra-balet de Jean-Joseph Cassanéa de Mondonville Daphnis e Alcimadura e dins Lo Trobador d’Antoine Fabre d’Olivet.
Ressorsas numericas
- Las diferentas edicions del Ramelet Moundi conservats dins la Biblioteca de Tolosa :
- Obros de Pierre Goudelin augmentados d'uno noubélo floureto. [Avec : Le Dicciounari moundi de Jean Doujat]
Las diferentas edicions del Ramelet Moundi conservats dins la Biblioteca de Tolosa :
Tèxt numerizat segon l'exemplar de 1774 Res 35331 de la Biblioteca de l'Arsenal (SCD de Toulouse 1)
Tèxt numerizat segon l'exemplar de 1811 de la Bibliothèque nationale de France, département Littérature et art, YE-12533
Goudelin, Pierre, LAS OBROS DE PIÉRRE GOUDELIN : AUGMENTADOS DE FORÇO PESSOS É LE DICCIOUNARI SUR LA LENGO MOUNDINO, Amsterdam, Daniel Pain, 1700, Musée Médard de Lunel, cote G013
Doas exemplars conservats al CIRDÒC - Mediatèca occitana :
Las Obros de Pierre Goudelin, augmentados noubelomen de forço péssos, ambé le Dictiounari sur la lengo moundino ; Ount és més per ajustié sa bido, Remarquos de l'antiquitat de la lengo de Toulouso, le Trinfle moundi, soun Oumbro, d'amb'un Manadet de bérses de Gautié é d'autres pouétos de Toulouso. A Toulouso : chez J.-A. Caunes..., 1811, CIRDÒC - Mediatèca occitana, cote CR XIX-127 et CR XIX-303
- Litografias :
Emission del 25 de febrièr de 2020
Festenau de vidèo Rescontre : episòde X
Lo festenau Rescontre, dedicat a la produccion audiovisuala e organizat per Tè Vé Òc, qu'es tanben productritz de l'emission « Lenga d'Òc », festejèt sa 10enca edicion a la biblioteca Simone Veil de Marguerita. Dins una sala de projeccion clafida, lo monde descubriguèt lei realizacions divèrsas e variadas d'artistas, de documentaristas amators, de jornalistas e de simples passionats de montatge vidèo. Pas mens de sièis dei participants presents an respondut a nòstrei questions, toteis implicats dins la valorizacion de la cultura nòstra. Venètz a la descubèrta dei projècts de cadun, de son biais d'obrar, ambé de tròç dei corts-metratges difusats au Festenau.
Un reportatge d'Amada Cròs
[resumit de Tè Vé Òc]
Résumé
C’est en 1565 que Pey de Garros publie à toulouse chez Jacques Colomès sa première oeuvre gasconne les Psaumes de David viratz en rhythme gascon que l’on peut considérer comme la première oeuvre du gascon moderne.
Description physique
Réseau des médiathèques de l'agglomération Pau-Pyrénées, Usine des Tramways, Fonds ancien, F 333 R
Reliure XVIe siècle, vélin blanc, milieu et filets dorés sur les plats, tranches dorées. Parchemin XVIe siècle.
La marque de titre est celle de Jean Moulnier (ou Molinier ou Mounier), libraire-éditeur toulousain de 1551 à 1565 pour le compte duquel furent imprimés les Psaumes de Garros.
Les imprimeurs Jacques I Colomiès (de 1526 à 1568) et Guyon Boudeville (de 1541 à 1561) imprimèrent pour le compte de Jean Moulnier et utilisèrent sa marque, tantôt telle qu’elle apparaît sur les Psaumes de Garros, tantôt avec la devise “AV VERTY GVIDE / HONNEVR SVIT”
Possesseurs
Le présent exemplaire, conservé à la Bibliothèque de Pau (Réseau des Médiathèques de Pau-Pyrénées, fonds ancien), a été donné par l’abbé Aloys de Laforcade en 1998. Il s’agit vraisemblablement de l’exemplaire non localisé mentionné dans la Bibliographie de François Pic, dont on avait perdu la trace depuis 1891 lorsqu’il avait été acheté par un certain M. Lacourt, antiquaire à Bordeaux, lors de la vente de la Bibliothèque de Jean Bazillac, ancien banquier à Mirande, dans le Ge
Emission del 18 de febrièr de 2020
Rugbi de XIII : un espòrt regionau
Lisa Gròs qu’aviá pas jamai vist un match de rugbi, aguèt l’idèa d’anar descubrir un match de Rugbi de XIII dins l’estadi Domec de Carcassona e de ne faire aquel reportatge. Lei comentaris de Joan Francés Albert fuguèron enregistrats en direct. Joan Francés, cap d’establiment dei doas Calandretas de Carcassona e d’aquela de Viladubert, permetèt ansin a la Lisa de comprene çò que filmava. D’autant qu’el es entreinaire d’una equipa de rugbi e ancian jogaire. A vos ara de venir descubrir aquel espòrt regionau tant presat dins lo Carcassés tant per leis femnas coma leis òmes.
Un reportatge de Lisa Gròs
[resumit de Tè Vé Òc]
Emission del 12 de febrièr de 2020
Bruno Peiràs un occitan au Senegal
Bruno Peiràs, poèta e agronòme, fondèt l'associacion SYFSED (Sinergia Franco Senegalesa per l'educacion e lo desvolopament) per ajudar de paisans , pròche Kolda au Senegal. En relacion amb lo SYSED (Sinergia Senegalesa per l'educacion e lo desvolopament) ja existent dins lo pais, l'associacion menèt de semenças e de materiau. Dins de parcèlas asagadas venon ara de lhums. Rescontram dins l'emission un cultivator e un terapèute/poèta africans. De moments d'escambis rics.
Un reportatge de Lisa Gròs
[resumit de Tè Vé Òc]
Loís Belaud de la Belaudièra (1543-1588)
Autor màger del periòd « barròc », Loís Belaud daissèt sa marca sus l’univèrs de las Letras d’Òc a la fin del sègle XVI. Representa, per la Provença del temps (mai tanben, puèi, a travèrs las epòcas) un vertadièr regrèlh e dobrís un espaci de creacion poetica, abeurat a las sòrgas anticas, noirit de petrarquisme, influençat per la Pléiade francesa tot en demorant prigondament original.
Resumit
L’experiéncia carcerala, coma maites poètas (Villon, Marot), es una tematica recurenta de son òbra. Lo poèta, empresonat 19 meses dins una torre de Molins, puèi, a doas represas, dins las jaulas sestianas, quitèt pas de dire, d’escriure e de fugir l’embarrament.
Son escritura es tot autant un testimoniatge, una traversada dels infèrns, una satira de la justícia corrompuda, qu’un cant dels plasers de viure incarnat per la musica d’una lenga.
Belaud foguèt un poèta reconegut, en provençal. Costejèt François de Malherbe e Louis Galaup de Chasteuil, entre autres, a la cort del governador de Provença. Saupèt accedir, de son vivent (fach rare pels autors occitans d’aquel temps), a una primièra impression, amb son DON-DON Infernal constituit de 91 estanças que descrivon los torments d’un presonièr.
Aquel obratge foguèt reeditat mai d’un còp, notadament en 1588 (l’annada de sa mòrt), en 1595 (al dintre d’una edicion postuma que compila tanben dos recuèlhs de sonets) e mai tard, en 1602.
La bibliotèca del Musèu Paul Arbaud d’Ais possedís l’exemplar unic de l’edicion de 1588 (Ais, Miquèu Goyzot) e un exemplar de l’edicion de 1602 (Ais, Joan Tholosan). Un autre exemplar de 1602 es conservat a la bibliotèca reiala dei Païs-Bas a La Haye.
Mercés al partenariat engatjat amb lo CIRDÒC - Institut occitan de Cultura, una numerizacion d’aqueles libres rares foguèt portada a tèrme. Es aquel trabalh que vos presentam.
La numerizacion del edicion de 1602 estampat a Ais per Jean Tholosan.
Accedir a l’edicion de 1588.
Ne saber + : veire l'exposicion sul Loís Belaud
Emission del 5 de febrièr de 2020
Sonalhas
Damien Maxence es factor de sonalhas a Rafèla d’Arle dins la dralha bèla de son mèstre ; senhe Servel que li vendèt son obrador. Travalha bos, cuer, os, campanas, un saupre faire seculier que lo mène pròche lei bèstias (simbèus, vacas, cabras, ases, cavalas, chins) emai leis òmes e femnas per la venda. Nos passejam per país sus lei piadas d’apassioniats : manadièra, gardian, pastres .
“Un tropèu ensonalhat es un tropèu viu” ditz Gabrièu, jove agricultor qu’abalís de vedèu sota la maire e per totei, un plaser mai qu’un travalh! Caminam dins lo pas d’un davancier de tria: Charloun Rieu (1846-1924) amé “Partènço”.
Un reportatge de Claude Queyrel, Marc Carteyrade e Viviana Roux.
[resumit de Tè Vé Òc]