Explorar los documents (101 total)

Couv-poul-et-best-01-pf-600x600.jpg
Achard, Claude
Castan, Rémy

Le folklore de l’Hérault comporte, entre autres originalités, la promenade pour les fêtes locales, le carnaval et toutes les occasions festives, d’animaux feints à armature de bois recouverts de toile. Le plus grand des folkloristes français, Arnold Van Gennep, les a nommés « animaux-jupon ». Nous nous sommes penchés à travers ce livre sur leur possible généalogie : des déguisements animaux de la préhistoire à leur apparition dans nos archives, en passant par les fêtes des calendes de janvier et toutes sortes d’utilisation religieuse ou pratique.

chivalets.jpg
Achard, Claude
Castan, Rémy

Le Cheval-jupon a des origines lointaines qui nous viennent probablement de la Perse et de l’Arabie en passant par l’Espagne. Cette coutume est présente pratiquement sur tous les continents, du Portugal à la Pologne, des Indes au Japon, du Brésil au Canada, de l’Égypte au Niger… Partout où le cheval a fasciné les hommes, ils ont trouvé le moyen de s’identifier à lui en le parodiant. Transformée en récit de l’apprivoisement de la « plus belle conquête de l’homme », la danse du chivalet a été pratiquée tour à tour par une cinquantaine de communes du Bas Languedoc.

Collection Tribulations d'un bestaire magique

Poulains-600x600.jpg
Achard, Claude
Castan, Rémy

La sortie du Poulain est toujours à Pézenas un événement éminemment culturel. Si les sources iconographiques à son propos sont rares, la documentation moderne est d’une grande richesse.

Collection Tribulations d'un bestaire magique

Animaux-de-toile-600x600.jpg
Achard, Claude
Castan, Rémy

Étrange coutume que celle qui consiste à construire des carcasses, au départ en bois, recouvertes de toile, pour créer des animaux. Il faut bien avouer que seules les têtes rappellent des animaux réels. Notre région ne saurait se passer de la présence de ces bêtes dans chacune de nos fêtes. Elles sont un moyen devenu indispensable pour les animer, et un jouet pour adulte désireux d’affirmer l’identité de leurs communes. Voici un inventaire quasi complet de ces animaux en y comprenant les créations les plus récentes.

Collection Tribulations d'un bestaire magique

animaux-totemiques-occitans.jpg
Alranq, Claude
Roussillat, Vincent. Illustrateur

À côté des joutes maritimes, de la bouvine camarguaise, du jeu de tambourin, la tradition languedocienne déploie des animaux-fétiches que certains nomment processionnels ou totémiques. D'origines et de conceptions variées, ils incarnent une cité ou un terroir et déambulent avec danses et musiques à l'occasion de fêtes profanes ou sacrées.
L'ouvrage dresse l'inventaire de ces totems, de leurs légendes, de leur technologie, de leurs raisons officielles ou secrètes d'exister.

pauvert.jpg
Pauvert, Dominique

À vous qui ne voyez sa majesté carnaval que comme un aimable roi du divertissement d'un jour - un certain mardi gras - au mieux, en une vision sociologique singulièrement réductrice et finalement rassurante, comme maître du grand défouloir et de l'inversion aidant à la digestion de toutes les couleuvres avalées au long de l'an, ce livre n'a pas fini d'ouvrir de grandes et belles perspectives, tant il envahit le calendrier, débordant bien même des jours sombres et froids.

Et si l'auteur parle de religion carnavalesque, ce n'est pas par pure provocation, c'est à bon droit, ces pratiques pagano-chamaniques se passassent-elles de livre sacré, de dogme, de clergé institué en Église... et d'Inquisition, n'en ayant pas moins une parole, plus ancienne que l'écriture, une vision du monde voire de l'autre monde, une spiritualité, une symbolique, des rituels, de curieux prêtres à l'autorité éphémère, des dieux fussent-ils oubliés.

vignette.jpg
Carnavàs !, lo documentari sonòr de Péroline Barbet
Barbet, Péroline
Péroline BARBET es realizatritz sonòra mas tanben cercaira e mena de collèctas de la paraula. Mescla als registraments e a sas realizacions de donadas traitas de sas recèrcas propausant aital de documentaris sonòrs e de produccions entre etnologia e creacion.

Traduccion d'un extrach de la presentacion de Carnavàs ! sul site internet de la realizatritz, Péroline BARBET :

« De febrièr a març de 2017, registrèri los carnavals de Pesenàs (Erau), Marselha (Bocas-de-Ròse) e Murs (Vauclusa). Cada carnaval es singular, la fèsta s'impregna dels luòcs, n'ofrís una representacion. Mas si la fèsta met en scèna e parla de la localitat, incarna tanben una umanitat mai larga. Es d'aquestas diferéncias e d'aquestas permanéncias qu'es question dins aqueste documentari. »

Amb los testimoniatges de :

  • Claude Alranq, Sylvie Cavalié-Alranq e Marie Gaspa a Pesenàs (musica del carnaval : Los Amis du Poulain)
  • Brigitte Briot, Jean-François Perrimond, Hélène Attya-Amar, Jean-Marc Lamour e Alessi Dell’Umbria a Marselha (musica del carnaval : Gamelan Bintang Tiga (Marselha), La grouvandole, Henri Maquet/ Delta sonic)
  • Fabienne e Pascal Bigot a Murs (musica del carnaval : Saboï)
Presentacion dels carnavals registrats :

Pesenàs (Erau)
Lo carnaval de Pesenàs, amb sos animals totemics sasís la vila tota pendent mantun jorn e seguís un debanament ritual fòrça orquestrat. A l'ora d'ara, la vila entièra vibra al ritme del carnaval, a tal punt que totas las botigas de la vila tampan mantun jorn a aquesta escasença. Lo diluns gras, los Fadàs sortisson un animal imaginari, lo Tamaron. Dimars gras, es l'apogèu de la fèsta, amb la sortida del Polin, l'animal emblematic de la vila. Es portat per un desenat d'òmes acampats dins l'associacion « Les amis du Poulain » e es acompanhat de sa banda de musicians (pifres e tambors). Lo Polin torna puèi a son local.

Marselha (Bocas-de-Ròse)
Lo carnaval de la Plana es un carnaval urban, independent, autogerit, nascut fa un quinzenat d'annadas a l'iniciativa de qualques militants culturals e de la ret d'estatjants del barri de la Plana a Marselha. Pren possession de la vila en plena tantossada, lo dimenge e serpenteja, sens cap demanda d'autorizacion prefectorala, dins los dedals dels barris de Noailles e de la Plana. Lo carementrant, carnaval, generalament ligat a l'actualitat politica de la vila, es brutlat de nuèch sus la plaça de la Plana.

Murs (Vauclusa)
Dins lo pichòt vilatge de Murs, lo carnaval se debana a la fin del mes de març. Es organizat pel Foyer Rural, amb l'ajuda de totes los estatjants del vilatge. Es acompanhat dempuèi d'annadas per la tropa Saboï, qu'anima la fèsta amb sos pifres, tambors e trompas. Aqueste carnaval fa tornar de personatges rituals coma los maridats, lo diable, o tanben la banda dels Bofets. Bonòme carnaval es jutjat sus la plaça de la glèisa. Lo procès es dich en occitan e en francés. Puèi es brutlat de nuèch, sus la plaça de la glèisa, aprèp un bon sopar pres totes amassa, e un percors al flambèl. »

Fotografia : Erik Delamotte
Residéncia a l’Atelier-Studio d’Euphonia, dins lo quadre dels Prèmis Phonurgia Nova 2016

Ne saber + sus l'autora e sul documentari
V_poulain_de_montblanc.JPG
Ficha d'inventari del Polin de Montblanc
Gaspa, Marie
Ficha d'inventari realizada dins l'encastre de l'inventari dels gigants, animals fantastics e dragons processionals de França, coordonat pel Centre francés del patrimòni cultural immaterial – Ostal de las Culturas del Monde a l'entorn del carnaval de Montblanc e son animal totemic : lo Polin.
V_Poulain_de_pezenas.JPG
Ficha d'inventari del Polin de Pesenàs
Alranq, Perrine
Ficha d'inventari realizada dins l'encastre de l'inventari dels gigants, animals fantastics e dragons processionals de França, coordonat pel Centre francés del patrimòni cultural immaterial – Ostal de las Culturas del Monde a l'entorn del Carnaval de Pesenàs que se debana cada an al mes de febrièr e de la sortida de son animal totemic, lo Polin de Pesenàs, lo jorn de Dimars-gras.
RLFR7889.jpg
Los actors del PCI a Pesenàs
Lycée Jean Moulin (Pézenas)
Los escolans de l'opcion occitan del licèu Jean Moulin de Pesenàs collectèron mantun actors del patrimòni cultural immaterial que fan viure las fèstas popularas e tradicionalas a Pesenàs, notadament a l'entorn del Polin.

Alain Charrié (musician, professor de pifre), Albert Lopez e Jérôme Fuentes (president d'onor e president dels Amics del Polin), Dalfina Palacio (directritz de la Calandreta de Pesenàs), Elian Blancher (ancian director de la Calandreta de Pesenàs), Claude Alranq (actor, autor, meteire en scèna, artesan del reviscòl del teatre meridional d'expression francesa e occitana) foguèron interrogats segon la meteissa grasilha d'enquista :
- De qu'es lo PCI per vos ?
- Cossí l'avètz recebut ?
- Cossí o transmetètz ?

Aqueste enregistrament es un montatge realizat pels escolans a partir dels diferents collectatges. L'ensem dels collectatges se pòt consultar sus simpla demanda, sus plaça, al CIRDÒC.
sus 11