Recèrca
Recèrca
"Lo pissalach"
Extrach tirat de l'òbra originala : "Lo pissalach" de Florian Vernet.
Un còp èra un reiaume, dins las montanhas. Lo reiaume aviá un rei e una reina, pro braves totes dos, mas lo reiaume èra trist e miserable ça que la. Perqué donc trist e miserable ?
Perque, un an abans, los tres enfants del rei e de la reina, los tres princes, avián desaparegut. Èran partits ensems un jorn de prima, a caval, e degun los aviá pas jamai pus tornats veire.
Despuèi aqueste jorn, tot lo país èra trist, d'ont mai que l'annada d'aprèp aquesta disparicion èra estada una annada de catastròfas : un aigat a la prima, la secada en estiu, un aigat encara en auton... Las recòltas èran plan magras e lo paure mond avián pas grand causa a manjar.
Fa que totes trevavan lo campèstre en bosca de quicòm per melhorar l'ordinari.
E vaquí que, al vilatge, i aviá, dins una bòria pichona, una veusa qu'aviá tres filhas : Adèla, qu'èra la màger, Maria qu'èra la segonda e Faneta, la darrièra. Èran totas tres polidas coma tot, mas Faneta èra encara mai polida que sas sòrres, e mai escarrabilhada, s'aquò se pòt ! Cada jorn, las tres joves ajudavan la maire a faire lo recapte, a trabalhar dins l'ortet, e puèi anavan, elas tanben, amb lor doas cabras, pel campèstre e aquí recampavan çò que trobavan...
Extrach de "Lo Pissalach", Florian Vernet, dins La princessa Valentina, éd. Scérén - C.R.D.P de l'académie de Montpellier, Montpellier, 2007.
Site internet : ICI.
La monina e lo palhassa
Un còp èra, un clown, un palhassa que disèm en cò nòstre. Èra pas un comic de la sanflorada, pasmens sabiá un pauc far rire, un pauc far paur... Ça que la, un brave palhassa al trefons de son còr !
Aviá una monineta. La sonava Mon Còr. Aquela èra mai que polideta, bograment intelligenta e bograment coquinassa a l'encòp. Lo palhassa l'aimava plan sa monineta.
Quand fasiá caud, èra Mon Còr qu'anava quèrre d'aiga ; quand fasiá fred, èra Mon Còr qu'alucava lo fuòc. Fin finala, èra pas tant aissabla qu'aquò, la Mon Còr...
Pasmens se rabalava la tissa de las tissas : cada còp que la luna èra redonda dins lo cèl, voliá montar cap a ela, a tota bomba voliá sautar sus ela, plorava, s'encapriciava, bramava qu'èra lo palhassa que la voliá pas daissar anar sus la luna.
Deveniá impossible e lo paure palhassa deveniá malurós, tan malurós que las gents disián :
« Qu'es triste aquel palhassa ! Pas possible, es un patiràs ! »
Lèu-lèu, lo palhassa s'encorissiá en cò de la marchanda de grimaças, monas e reganhons. Ne crompava plen sas pòchas. S'entornava dins son circus, ne cargava una sus son morre, s'escampava sus la pista, palhassava tant e mai que las gents picavan de las mans...
Extrach tirat de : Alranq, Claude, La monina e lo palhassa, I.E.O.-Aude, Quillan, 1996.
Lo mètge de Cucunhan
Qué cal far, mon dieu, per se ganhar la vida ! Gara aquí que ieu, Bernadon, entèrra-mòrt, garda-campèstre, campanièr, caça gosses, tot òbra en fin de Cucunhan, me vesi sul ponch de passar lèu desenterraire de ressuscitats !
Dotze mestièrs, tretze misèrias ! Aquò es aital. Sus la tèrra, cal que cadun tròbe l'estèc per far bolhir son ola... E n'i a de mai a plànher que ieu, a Cucunhan.
Pensi a aquel paure Mèstre Lapurga, nòstre paure mètge, que dempuèi dos ans qu'es aicí,a pas encara una sola practica... Qué volètz ? Aquò es pas de sa fauta. Per qué donc se passeja totjorn amb un libre a la man ? Deu pas saber, grand causa, d'abòrd qu'estúdia sens relambi. S'estúdia es per aprene; se a de besonh d'aprene, es que sap pas; se sap pas, qu'es vengut faire a Cucunhan?
Tanben, quand aicí i a qualque malaut, es pas el que van quèrre, anatz! Paure Mèstre Lapurga! Ganha pas l'aiga que beu. Se compren que siá las d'èsser un calelh sens òli, e s'es enfin decidit a far parlar d'el. Ièr delà, me faguèt trompetar dins totas las carrièras que se cargava, non solament de garir un malaut, mas de ressuscitar un mòrt. Òc, un mòrt, un mòrt enterrat !
Extrach tirat de : « Lo Mètge de Cucunhan » de Jan de La Roca (Prosper Estieu), Societat d'Edicion Occitana, Castelnaudary, 1926.
Emission del 09 de junh de 2020
Joan de l'ors per dos contaires
Joan de l'ors, lo conte tradicionau ben conegut es aicí contat per dos contaires professionaus : Alan Roch en languedocian e Ives Durand en gascon. L'occitan de dos parlars diferents tant coma dins de mesas en scèna diferentas. Un meteis biais de faire marchar la lenga d'Òc.
Una realizacion de Lisa Gròs
[resumit de Tè Vé Òc]
Emission del 20 de mai de 2020
Lo temps dau conte : Anne Clément
Anne Clément e Millie Dolan presentèron aquel espectacle ric de contes e cants dei Cevenas. Retrobam aquí lei cants tradicionaus qu'illustran lei contes causits e dichs per Anne. Un viatge au pais dei Cevenas, amb sei biais de viure e leis extrachs nos passejan entre contes e cançons.
Una realizacion de Lisa Gròs
[resumit de Tè Vé Òc]
Emission del 27 de mai de 2020
Lo temps dau cònte : La profecia dau deluvi per Amada Cròs
Nineta manja ambé sa familha dins la vilòta de Nions, au pè d'un rocassàs. La pichoneta ausís subran una votz venent de la pèira, mai la plueia es à tombar. Curiosa, l'enfant davala dins lo tunèu opressant d'un passage escondut, just dessota lo rocassàs parlant. Aqueste es lo fossile d'una bèstia de fèr : la balena deis temps passats ! Deliura a Nineta lo messatge de la profecia dau deluvi, perqu'es « l'enfantona de còr de rotge ». Deu afrontar lo Rèi deis Abís, que menaça de tornar après tant d'annadas de descasença sota tèrra. Lo deluvi comença, la droleta es esprovada per sa mission. Mai ajudada dau Pontiàs, lo vent d'aqui, se revela ben coratjosa e fòrta...
Una realizacion d'Amada Cròs
[resumit de Tè Vé Òc]
Emission del 13 de mai de 2020
Lo temps dau conte : contes ai torres de Castilhon
Per un bèu jorn de prima ben ventat, Lisa Gròs e Enric Maquet animèron una passejada en Provença ai torres de Castilhon. Lisa faguèt viure sei contes dins un paisatge bèu, entre garrigas, canaus e roinas e l’Enric Maquet venguèt apondre sa musica e sei cants ben causits. D’un luòc a l’autre es lo pais que visquèt e desvelèt sei secrets a un public pivelat. La magia de Gantverd, l’òme que plantava de faviòus magics, la naissença d’una planta eissuda de l’amor decebut d’una princessa, la musica dei mots se mesclèron amb aquela d’Enric per lo plasèr grand dei participaires.
Una realizacion de Miquèu Gravier
[resumit de Tè Vé Òc]