Recèrca

Filtrar
Filtres actifs
Auteur : CIRDÒC - Mediatèca occitana
Portail : Mediatèca
Tipe : Lexic / Data : 2014
Lo tèrme anglés de crowdfunding, literalament « finançament per la fola », es un neologisme, un mot creat e popularizat recentament. Designa mantun mòde de finançament de projèctes particulars per l'escotisson d'un grand nombre d'individús, una practica que s'es desvolopada amb l'Internet participatiu e las rets socialas.

« Crowdfunding » es largament emplegat, sens adaptacion, dins las autras lengas europèas, coma ne testimònia per exemple son usatge dins la premsa francesa, italiana o espanhòla.

Terminologia e neologia

Las lengas oficialas gausisson sovent d'estructuras publicas encargadas de la terminologia e de la neologia, es a dire de la traduccion o de l'adaptacion d'un tèrme especific manlevat a una autra lenga, quand ges de tèrme equivalent es pas fargat d'un biais espontanèu per la comunautat dels locutors. Las causidas terminologicas se basan sus de critèris linguistics (exactitud de la traduccion, pertinéncia semantica, coeréncia etimologica) mas tanben sus de donadas sociolingüisticas, es a dire los usatges reals e constatats dels locutors d'una lenga. Atal, lo tèrme « baladeur » (« passejador »), preconizat per las instàncias quebequesa e francesa per remplaçar la designacion jos copyright « Walkman », es vengut d'usatge corrent en francés, e prenguèt una accepcion mai larga al fial de las evolucions tecnologicas : « un baladeur mp3 ».

Per l'occitan, lo trabalh de terminologia es assegurat per de lingüistas dins l'encastre de trabalhs universitaris o academics, o d'un biais independent dins la redaccion de diccionaris o de lexics. D'organismes publics o associatius menan tanben d'obradors de terminologia en collaboracion amb los lingüistas. Per la creacion d'un neologisme en occitan, la presa en compte de las causidas fachas pels organismes oficials de las autras lengas romanicas pòdon tanben permetre de trobar de solucions acceptablas sul terren lingüistic tal coma sociolingüistic.
Coma lo tèrme de « crowdfunding » apareis pas dins los divèrses diccionaris e lexics occitans recents, pel moment podèm pas que causir la comparason amb las autras lengas romanicas.

Cossí se ditz...

...en francés ?

En França, la Comission generala de terminologia e de neologia oficializèt en 2013 l'expression « financement participatif » coma traduccion francesa de « crowdfunding ».
Lo Grand dictionnaire terminologique, la basa de donadas de l'Ofici quebequés de la lenga francesa, privilègia la meteissa expression de « financement participatif » mas propausa tanben « sociofinancement » e « financement collectif ».

...en espanhòl (castilhan) ?

Lo castilhan es pas dotat en Espanha d'organisme oficial de normalizacion, e la Real Academia propausa pas encara d'alternativa per « crowdfunding ». Se tròban  mantun tèrme dins los documents economics recents, en particular lo concèpte de « micromecenazgo » (qu'insista mai sul costat microfinançament) mas tanben « financiación masiva »« financiación en masa ».

...en catalan ?

Lo TermCat, la basa oficiala de terminologia e de neologia de la Generalitat de Catalunya, propausa tanben « micromecenatge » coma intrada privilegiada e « finançament col·lectiu »« finançament compartit » entre d'autras expressions possiblas.

...en italian ?

La lenga italiana es pas dotada d'organisme oficial de terminologia (pasmens, ten una Academia, l'Academia della Crusca, e existís una associacion italiana de terminologia, AA.I.TERM). Mas òm remarca que l'Enciclopedia Treccani, obratge de referéncia, propausa l'expression « finanziamento collettivo ».

...en portugués ?

L'IATE, la basa de donadas terminologicas multilingüa de l'Union europèa, recensa l'emplec de « financiamento colaborativo » al Jornal oficial e los de « micromecenato » e « financiamento coletivo » dins de contèxtes parlementaris o universitàris.

...en romanés ?

L'IATE recensa dins sa basa de donadas l'usatge de « multifinanțare » (« multifinançament ») e lo de « finanțare participativă » dins de tèxtes oficials o scientifics. 

E en occitan ?

En occitan, « crowdfunding » se poiriá doncas tradusir  en « finançament participatiu » s’es la proximitat dels usatges sociolingüistics amb lo francés qu'es privilegiada, « micromecenatge », s'es al contrari la proximitat amb lo catalan qu'es favorizada, e « finançament collectiu » seriá semanticament entièrament  acceptable.

Ressorsas en linha ligadas

Lo Congrès permanent de la lenga occitana, organisme de referéncia que recampa mantuna institucion e nombre de lingüistas, propausa una tièra de lexics especializats sus son site : http://www.locongres.org/oc/ressorsas/lexics-especializats e elabòra lo Basic, lexic referencial e ortografic francés-occitan : http://www.locongres.org/oc/normas-e-obras-normativas/obras-normativas/lexicografia/lo-basic

FranceTerme, la basa dels tèrmes recomandats al Jornal oficial de la Republica francesa : http://www.culture.fr/franceterme

Lo Grand dictionnaire terminologique, la basa de donadas terminologicas de l'Ofici quebequés de la lenga francesa : http://gdt.oqlf.gouv.qc.ca/

Termium, la basa de donadas terminologicas e lingüisticas del Governament de Canadà : http://www.btb.termiumplus.gc.ca/

TermCat, lo Centre de terminologia de la lenga catalana, que propausa la basa CercaTerm e lo lexic Neoloteca : http://www.termcat.cat/ca

L'IATE, la basa de donadas terminologicas multilingüas de l'Union europèa, alimentada per terminològs e traductors a partir de corpus textuals : http://iate.europa.eu


Coma Occitanica es un otís de coneissença participatiu (de « crowdsourcing » doncas...), tota remarca, proposicion, precision e objeccion es de segur benvenguda per alimentar aquel debat terminologic : la foncion «contribuatz» es a vòstra disposicion aquí dejós per partejar vòstres comentaris.
Mise en ligne : 26/02/2014
Tipe : Article / Data : 2014

La lei occitana dels reis de Navarra


   L'occitan, dins los diferents « païses » que l’an a profièch, foguèt amplament utilizat pels actes politics e administratius, a concurréncia amb lo latin. Mentre que per la màger part de l’espandi occitan la celèbra ordonància de Villers-Cotterêts que Francés Ièr edictèt en 1539 fixa lo monopòli del francés per l’administracion – a excepcion dels actes notarials que, coma son d’actes privats, foguèron per mai de temps redigits dins la lenga dels contractants – aquò’s diferent dins lo cas del Bearn e de Navarra Bassa, territòris independants al començament del sègle XVI. I serà possible una resplandida de l’occitan coma lenga d’Estat fins a la Revolucion francesa.

  Dins lo corpus dels tèxtes occitans que foguèron escriches pels sobeirans de Bearn que portan tanben lo títol de 'rei de Navarra', los Psaumes de David viratz en rythme gascon tradusits pel poèta Pey de Garros que los dediquèt a la reina Jeanne d'Albret presentan un acte d’una granda portada politica al temps de las Guèrras de Religion. Mas los sobeirans de Bearn-Navarra faguèron tanben establir una lei fondamentala de lor reiaume en occitan gascon, lo « For general ».

   Foguèt lo rei Enric II d’Albret (1503-1555) que lancèt una politica de modernizacion de l’administracion de son Estat. Faguèt compilar e revisar los diferents « fòrs e costumas » de Bearn en vista de la redaccion d’un « Fòr general », pensat coma la lei fondamentala que règla la vida politica emai tanben economica e sociala dels Bearneses. Lo fòr general, redigit en gascon, lenga de l’Estat pirenenc, foguèt promulgat en 1552. Autanlèu foguèt imprimit e amplament difusat, e lo Fòr foguèt confirmit en 1620 al moment de l’annexion definitiva de Bearn a la Corona de França. Atal s’i mantenguèt la personalitat istorica e linguistica d’aquela província fins a la Revolucion francesa.
Veire sus Occitanica :

Fors disponibles en linha
Les fors et costumes de 1602
Les fors et costumes de 1682
Les fors et coutumes de 1715

Un testimòni de l'evolucion deu drèit en Biarn en 1633
Compilation d'auguns priuiledgis...,

Fons documentaris ont trovar Fors
Le fonds local de la Médiathèque intercommunale du Piémont oloronais

Conferéncia
Mise en ligne : 11/02/2014