Los calhòcs
Los calhòcs que son aquí. A l'argüèit. Qu'an passat la jornada amassats, sarrats en brolha tranquilla, acluchats suu penent de la ròca sauvatja. Çò qui sobra sonque de tucolèira calma, meilèu. Shens botjar, petrificats dinc au bequiu de las plumas, volontat d'estatua per ua eternitat de segondas. Que's son acostumats au monde, aus crits mainadèrs, ad aquera navèra mòda d'umans curiós e envasius. La plaja deus calhòcs que s'apauqueish er'an, chic a chic, enqüèra e enqüèra.
La distança qu'abraqueja, mensh d'ua portada de fesilh. Qu'an ahonat la paur, ua hartèra de paur. Los òmis que s'apressan, que'us vòlen véder, tostemps mei pròches. La beutat ! Hilh de puta de beutat !
E aqueth tremolament, be n'es lo vent de bisa. Los nèrvis, que'us an ligats au còr com cordas tenudas entà tirar sagetas au cèu.
L'uelh sol que vira, l'uelh sol que testimònia sègles e sègles de libertat.
E alavetz tot dia, e alavetz tot lo dia, a maugrat d'aqueth coratge desesperat, tostemps volar, tostemps s'envolar, s'esparvolar, s'esbarrejar d'un costat l'aute, esperlitada de grans còs aflaquits, ronda motha d'escarcalhs d'ombra e d'eslambrecs de blancor.
Maubarrei d'alas, de plumas, d'energia, semiat de quauques crits planhius, en cerca d'ua darrèra plaça de lèta blanca. E usclà's las palmas au sable tròp prim e cauhat a blanc, saps, lo qui shiula au sorelh devath los pas pesucs deus òmis.
Lo mètge de Cucunhan
Qué cal far, mon dieu, per se ganhar la vida ! Gara aquí que ieu, Bernadon, entèrra-mòrt, garda-campèstre, campanièr, caça gosses, tot òbra en fin de Cucunhan, me vesi sul ponch de passar lèu desenterraire de ressuscitats !
Dotze mestièrs, tretze misèrias ! Aquò es aital. Sus la tèrra, cal que cadun tròbe l'estèc per far bolhir son ola... E n'i a de mai a plànher que ieu, a Cucunhan.
Pensi a aquel paure Mèstre Lapurga, nòstre paure mètge, que dempuèi dos ans qu'es aicí,a pas encara una sola practica... Qué volètz ? Aquò es pas de sa fauta. Per qué donc se passeja totjorn amb un libre a la man ? Deu pas saber, grand causa, d'abòrd qu'estúdia sens relambi. S'estúdia es per aprene; se a de besonh d'aprene, es que sap pas; se sap pas, qu'es vengut faire a Cucunhan?
Tanben, quand aicí i a qualque malaut, es pas el que van quèrre, anatz! Paure Mèstre Lapurga! Ganha pas l'aiga que beu. Se compren que siá las d'èsser un calelh sens òli, e s'es enfin decidit a far parlar d'el. Ièr delà, me faguèt trompetar dins totas las carrièras que se cargava, non solament de garir un malaut, mas de ressuscitar un mòrt. Òc, un mòrt, un mòrt enterrat !
Extrach tirat de : « Lo Mètge de Cucunhan » de Jan de La Roca (Prosper Estieu), Societat d'Edicion Occitana, Castelnaudary, 1926.
Menina
Fa tant de temps que las ai pas pus vistas, mas drolletas. Tant de temps, que sabi ieu, un an e mièg, pel mens, que dels ans n'ai perdut lo compte, ara. Quand i son pas, aicí, l'ostal sembla vuèg.
Mon filh e ma nòra fan pas cap de bruch. Despuèi que son a la retirada totes dos e que son tornats viure aicí, al mieu, mon filh passa totas sas jornadas defòra, dins l'òrt, a la pesca, a la caça, o bricolèja, dins la passada.
E ma nòra fa lo tren de l'ostal, gaita la television, va veire las vesinas. Los ausissi gaireben jamai. I a pas que quand ma pichòta filha e son òme arriban, per las vacanças, qualques jorns solament que lor cal tanben anar veire la familha d'el, del costat de Tolosa, que i a un pauc de vida dins l'ostal.
Que las pòdi ausir, las pichonetas, que corrisson d'en pertot, que cridan, que se ploran, que se carpinhan, que cantan. Que rison. Mas fa tant de temps que las ai pas pus vistas. Dos ans gaireben. Cossí devon aver cambiat, Angelica, la granda, qu'a fach uèch ans en abrial, e Ninon , la pichoneta, que n'a cinc despuèi setembre. Qué donariái pas per las tornar veire. Paura de ieu! Mas las vacanças son aquí, aqueste còp, ne soi solida.
Extrach tirat de «Menina» de VERNET, Florian, Vidas e engranatges, IEO edicions, Castres, 2004.