Explorar los documents (9740 total)

Emission del 25 de mai de 2021

Un apercebut dau Festenau vidèo Rescontre

Chasca annada, Tè Vé Òc organiza una manifestacion a l'entorn de la creacion e de la produccion audiovisuala amatritz principalament, dubèrta en totei que filman en País d'Òc. Malurosament, per lo promier còp despuèi sa creacion, lo festenau que se debana totjorn en febrier èra reportat en junh dins leis arenas de Marguerittes. Mai lei costrenchas sanitàrias empechan la bòna organizacion de l'eveniment. Vos presentam adonc aquela 11enca edicion d'un autre biais, embé doas emissions consacradas ai vidèos recebudas per la projeccion iniciala. Vaquí la 1èra partida, entre musica e retrach !

Una realizacion d'Amada Cròs.    

Lista dei vidèos presentadas, de veire en entier ambé lei liames seguents :

- Yves Bargues (extrait) – Retrach de Daniel Mézergues

- Ten-te fièra ! - Clip musicau de Zine

- Acabatz de dintrar – Reportatge de Gaetan Loosfelt

- Al mercat – Clip musicau de Coriandre

- Aranésòc – Reportatge de Betevé

[resumit de Tè Vé Òc]

Lo dimècres 16 de junh, rendètz-vos a Besièrs per una serada de fèsta e d'escambis, a la descobèrta de las lengas e del territòri. Al programa, concèrt sus la granda plaça del 14 de julh. Menats pel grop Sors les mains d’tes poches, los mai joves (mas tanben lors parents) son convidats a dintrar dins la dança al son de las mazurkas, borrèias e autres passes de dos. La serada se perseguirà en seguida als costats del grope Asuèlh per un magnific cinè-concèrt que fa tornar viure los esmovents imatges tornats per Michel Cans dins las annadas 50 dins l'Oèst d'Erau.

PROGRAMACION (modificacions possiblas en foncion de las condicions sanitàrias  a la data del 16 de junh)

18:00 - Concèrt  : Sors les Mains d’Tes poches Plaça del 14 de julh, Besièrs

Quand on écoute des musiques « trad » et qu’on se laisse porter par les pas de la danse, comment ne pas penser aux enfants, ces mélodies entraînantes nous donnent envie de faire la ronde avec nos petits bout et c’est ça la force de ces musiques intergénérationnelles, qui pourront faire chanter adultes et pichons sur des chansons dites "enfantines" mais aux paroles à sens multiples. 20:30 - Cinè-Concèrt : Chronos Palais dels Congrès de Besièrs Dins Chronos, Asuelh ofrís un escrinh musical als filmes realizats dins las annadas 50 e 60 pel realizator Michel Cans. Aquelas « galariá de retraches de familha » (dixit Max Rouquette), imatges en negre e blanc del temps passat, son interrogadas pel savant mescladís musical e poetic propausat pels artistas e la montaira Catherine Legrand. D'instants raubats als que son desapareguts, bèls e esmovents, dialògan amb de musicians e d'auditors-relucaires d'aquel espectacle intimament universal. La lenga occitana n’es pas mai l'objècte, mas l'interprèta d'aquela matèria muda e descalada del nòstre temps.  

INFORMACIONS PRACTICAS

Reservacion obligatòria alprèp del CIRDÒC - Institut occitan de cultura per accedir als eveniments. 04.67.11.85.10. / secretariat@oc-cultura.eu Un eveniment gratuit propausat per l'Universitat Paul-Valéry Montpelhièr III e lo CIRDÒC - Institut occitan de cultura dins lo quadre del festenal Total Festum de la Region OCCITÀNIA / Pireneus - Mediterranèa, a l’escasença del collòqui internacional LANGUE ET TERRITOIRE.

Aus Pirenèus centraus (candaus francés, espanhòu e andorran), los huecs de Sent Joan que s'alucan tot an, tradicionaument dens la nueit du 23 au 24 de junh. A nueit caduda, los abitants de Catalonha, d'Aragon e d'Andòrra que baishan dab halhas alucadas deus soms de las montanhas dinc aus lors vilatges, en botant lo huec a tot un seguici de halhèras preparadas de faiçon tradicionau, mentre que dens lo parçan occitan deus Pirenèus, un arbo (en generau un sapin o un hac) ei desapitat, henut dab conhs puish hicat a secar dinc a la halhèra a l'escadença de Sent Joan. Aqueth arbo tribalhat e a còps capurat d'un flòc que pòrta lo nom de "brandon" (francisme) o "eth har/halhar" en gascon.

En Comenges e Varossa, un recensament actualizat e precís de las comunas francesas qui hèn lo brandon/halhar qu'ei en cors : qu'a permetut d'identificar au mensh 87 vilatges qui hèn enqüèra aqueth tipe de huec de la Sent Joan en dus departaments (Hauts Pirenèus e Hauta Garona). Aqueth estat deus lòcs que permet d'identificar lo dinamisme de la practica, deus modèles d'organizacion recurrents (la comuna que pren sovent en carga la crompa e lo tribalh de l'arbo, mentre qu'ua associacion e s'ocupa de la partida animacion de la hèsta) e de las innovacions com los sistèmas de « huecs caminaires » qui altèrnan enter mei d’ua comuna.



Que s’i considèra las hèstas ligadas aus huecs de Sent Joan com ua oportunitat de regenerar los ligams sociaus e d'en·hortir los sentiments d'apartenéncia, d'identitat e de continuitat de las comunautats, per’mor de ‘quò la lor celebracion que s'acompanha de sopars de grop e de cantas e danças tradicionaus. A bèths còps, que s’i atribueish foncions especificas a uas quantas personas : en comunas qui i a, qu'ei lo maire qui ei encargat d'ahuecar lo halhar/brandon de Sent Joan, aulhors, qu'ei un caperan qui l'aluca o lo benedeish. Bèth temps a, en vilatges qui i a, lo darrèr coble fresc maridat que devè alucar lo huec o sautar per dessús las eslamas.

Prometheus : Lo projècte de las hèstas deu huec

Lo 1^èr de deceme 2015, l'UNÈSCO qu'a inscriut las "Hèstas deu huec deu solstici d'estiu dens los Pirenèus" sus la Lista representativa deu patrimòni culturau immateriau de l'umanitat. Au darrèr d'aquera reconeishença, lo projècte PROMETHEUS que cèrca a valorizar lo patrimòni commun d'Andòrra, d'Espanha e de França, los tres país concernits per aquera inscripcion.

Lo projècte qu'a tà tòca de transferir a la societat las coneishenças sortidas deu procèssus de recèrca universitària a l'entorn de las "Hèstas deu huec deu solstici d'estiu dens los Pirenèus" a travèrs accions de formacion e de sensibilizacion (maleta pedagogica, musèu virtuau, senhaletica territoriau...), a destinacion de las institucions publicas, de las associacions e de las enterpresas deu sector culturau deu territòri transfronterèr.

L’Etnopòle CIRDÒC-Institut occitan de cultura qu'ei implicat dens PROMETHEUS autant per çò qui ei de la coordinacion d'actors deu candau occitan deus Pirenèus, la mobilizacion de ressorsas numericas com per çò qui ei de la lor valorizacion numerica.

Lo portau deu projècte

Emission del 28 d'abril de 2021

Tocat, mas pas colat

Dempuèi una annada, Dynamogène, coma totei lei companhiás teatralas e d’espectacle de carrièra, escapèt pas ai diferents confinhaments menats per una pandemia mondiala. Dins lei locaus de la Companhiá rescontrèrem tres actors principaus en plen trabalh sus la construccion d’una novèla maquina per un futur espectacle. Volguèron ben nos parlar de sei socits ligats a lo conjonctura, mas tanben e subretot de totei leis espèrs que meton dins l’avenir. An pas baissat lei braçs mas au contrari redoblat d’esfòrçs. Una bèla leiçon d’optimisme.

Un reportatge de Marc Carteyrade.

[resumit de Tè Vé Òc]

Emission del 26 de març de 2021

La mòstra Bizzarium au Naturoptère

Venètz descurbir una partida de la mòstra Bizzarium presentada au Naturoptère de Serinhan, en Vauclusa. Ambé d'especimens e de creacions qu'estonan, que pivelan e que questionan lo monde, cabussatz dins un gabinet de curiositats ! En companhiá de Jaque Miquèu-Bechet, professor de sciéncias naturalas, anam de bèstia en bèstia per ne saupre mai sus seis anomalias : albinisme, idrocefalia, fusion variabla de gemèus, ecc… Tanben, proficharetz d'un còp d'uelh sus l'òbra d'Arapat, lo projècte d'esculpturas chimericas d'un duo d'artistas. Benvenguda dins de mondes d'estrangietats de totei menas !     

Un reportatge d'Amada Cròs.

Erratum dau 24/03/21 : a 0min56, manca una "s" a "sciéncias". Vos preguèm de nos excusar d'aquela coquilha.

[resumit de Tè Vé Òc]

Emission del 10 de març de 2021

Lei mineraus

Pendent un rescòntre dins un Salon literari en Aurenja Ghislaine Brun, que parla un pauc provençau, nos confisèt sa passion per lei pèiras. Aquela passion la menèt dins la dralha de la litoterapia. Ortofonista a la retirada, Ghislaine a trobat dins aquela medecina alternativa de benfachs qu'an lo meme objectiu que son mestièr d'auxilària medicala : ajudar lo monde. Dins aquesta emission, descubrètz una brèva iniciacion a la litoterapia, onte Ghislaine nos presenta de curiositats mineralas. Vos convidam de cabussar sensa esperar dins l'èime d'aquelei tresaurs de la tèrra.   

Un reportatge d'Amada Cròs.

[resumit de Tè Vé Òc]

Lo fons "La votz retrobada deus Peluts"

Lo fons "La votz retrobada deus Peluts" qu'ei uei conservat au Lautarchiv de l'Universitat Humboldt de Berlin e qu'a recebut l'estatut de Memòria deu monde per l'Unesco.
Aqueth programa d'enquèstas miat per la Königlich Preussische Phonographische Kommission (Comission fonografica reiau prussiana), creat en 1915 e tiengut secret tot lo temps deu conflicte, qu'avè tà tòca l'enregistrament de la diversitat lingüistica e culturau deus soldats de las armadas aliadas (250 lengas e culturas).    
Au miei deus 200 documents enregistrats au près deus presoèrs de l’Armada francesa que s'i recensa peu torn de 70 occitans : auvernhats, gascons de Bearn, de Bigòrra et deu Medòc ; lengadocians, lemosins, niçards e provençaus.

Loís-Auguste Deufrèisho

Loís Auguste Deufrèisho que vadó lo 25 de noveme 1889 a Pau (64) de Jean Deufrèisho, hustèr de mestièr, e Anna Toret, hemna de larèr.

Après aver obtiengut lo son brevet d’instruccion primària, que's vira tau mestièr de pintre publicitari.

Lo 5 d'octobre 1910, a l'atge de vint un ans, que junta lo còrps militar soldat de dusau classa e que l’enregistran sus la lista deu canton de Pau. Lo 30 de seteme 1911, que s’intègra aus soldats sapaires, qu'ei a díser un regiment de militars cargats de construsir los sosterrans au front, ço qui permet de desquilhar los edificis o las traucadas enemigas.

Lo 2 d'aost 1914, que respon a l'avís de mobilizacion generau e lo dia qui segueish qu'ei hidat a las armas dens lo 18^au regiment d'infanteria.

Lo 21 de seteme 1914, lo 18^au regiment d'infanteria que receu l’ordi de’s dar tau Camin de las Daunas au nòrd d'Oulches (02) entà har rampèu a l'avançada deus Alemans en aquera zòna deu front. Après aver arrecussat dab escaduda cinc contratacas alemanas, lo regiment que deu har arrèrpè. Qu'ei au cors d'aquera manòbra que Loís Auguste Deufrèisho despareish e ei empresoat peus Alemans au camp de Niederzwehren dens lo district de Kassel en Alemanha. Qu'ei deu temps deu son empresoament que la Comission fonografica reiau prussiana enregistra la soa interpretacion de tres cantas en bearnés : Beròja flor, Beròi chantur e sustot lo celèbre Bèth Cèu de Pau.

Loís-Auguste Deufrèisho, au prumèr reng, dusau a comptar de la dreta.

Qu'ei sonque au sortit de la Prumèra Guèrra mondiau, lo 2 de genèr 1919, qui ei fin finala repatriat en França.

Après la guèrra, que's retira a Pau e que's marida dab Maria Eulalia Labarteta lo 19 de noveme 1920. Qu'ei administrativament dispensat de totas obligacions militaras lo 15 d'octobre 1938.

Loís Auguste Deufrèisho que's moreish au domicili familiau a Pau, en 1940, a l'atge de cinquanta un ans.

Emission del 24 de febrièr de 2021

Bernat Vaton : arquitècte e militant

Anam au rescòntre de Bernat Vaton, figura vauclusenca ben implantada dins lo militantisme occitan. Dins aquesta emission, Bernat e son esposa Annia nos explican son punt de vista sus son mestier d'arquitèctes, puèi Bernat nos parteja sei passions artisticas, e enfin son percors dins l'aprendissatge e la transmession de la lenga d'òc. Fondator de l'associacion Ben lèu e totjorn actiu dins seis engatjaments per la Calandreta d'Aurenja, Bernat evòca sa vision dau militantisme, que fai viure entre autrei per l'emission ràdio « As ben parlat mai de qu'as dich ? » e sei dessinhs umoristics. 

Un retrach per Amada Cròs.

[resumit de Tè Vé Òc]

Bernat soveta vos partejar sa pensada, en mai d'aquesta emission, dins lo tèxte seguent : "Ambé la mondializacion, la comunicacion, lei rets sociaus, lei lengas se delitan e pòdon mai se faire veire dins la vida de totei lei jorns, dins la vida publica e dei gents que son a New-York, au Canadà, ò au Japon pòdon l'entendre e la parlar. Co que fai que lei mèdias francés que fan de discriminacion dei lengas dichas "regionalas" son plus sols per comunicar. Gràcia an' aquela dubertura dei rets sociaus podèm ben lèu sauvar nòstrei lenga e cultura d'Òc. Au mens la sortir de l'oblit, per sauvar nòstra lenga nos fau crear, inventar. Es d'alhors çò que fan ambé Tè Vé Òc ! Una cultura e una lenga qu'inventa pas cabussa e se mòr. Fau pas comptar sus l'estat per sauvar nòstra lenga. Mai fau se batre per l'impausar a l'Estat. Una lenga es un dialècte qu'a una armada !"

PRESENTACION