Explorar los documents (2 total)

Vignette_Daude_de_Pradas.jpg
Lo Dels Auzels cassadors de Daude de Pradas : un tractat de falconariá en occitan del sègle XIII
CIRDÒC-Mediatèca occitana

Lo Dels Auzels cassadors del trobador roergat Daude de Pradas es una òbra unenca dins lo còrpus de l’escrich occitan de l’Edat Mejana. Aqueste tractat de falconariá en occitan de 3792 vèrses octosillabs, compausat abans 1248, compila mantun tractat de falconariá plan coneguts. Son caractèr unenc al dintre del còrpus occitan - es lo sol tractat d’aquela mena que nos es parvengut - ne fa un document particularament interessant per l’istòria de las costumas aristocraticas e subretot lo vocabulari de la falconariá, mercés a las descripcions plan detalhadas dels aucèls que conten. [imatge id=20322]

Autras versions del títol 

< Roman(s) dels Auzels Cassadors
< Aisso es lo romans dels auzells de Daude de Pradas

Exemplars conservats 

Òm coneis cinc còpias manuscritas dont una còpia modèrna :

  • Roma, Biblioteca Apostolica Vaticana. Barberini latini 4087. Cançonièr b de la tradicion (còpia modèrna del cançonièr de Miquèl de la Tor). Itàlia, còpia de tèxtes lirics (sègles XVI-XVIII) Lo tractat Dels Auzels cassadors comença al f. 30. Es lo manuscrit de referéncia per l’edicion d’Alexander Herman Schutz (1945). Accedir al manuscrit numerizat (BAV, Barb.lat. 4087, f. 30).
  • París, Bibliothèque nationale de France. Nouvelles acquisitions françaises, 4506. Provença, sègle XIII. Lo tractat Dels Auzels cassadors ocupa la primièra part del recuèlh (f. 1r-71v), es seguit de recèptas veterinàrias del sègle XV (a partir del f. 72r).
  • Sutri, Collegio dei notai (Archivio notarile). D5 n° 8. Fin del sègle XV, conten lo tèxt incomplet del tractat Dels Auzels cassadors (v. 2751-2957). 
  • Vich, Museu episcopal. 200. Catalonha, sègle XIV. 
  • París, Bibliothèque nationale de France, Arsenal. 3098. Còpia de cançonièrs facha al sègle XVIII per Jean-Baptiste de La Curne de Sainte-Palaye. Lo tractat Dels Auzels cassadors ocupa los f. 266-314. Seriá una còpia de BAV, Barb.lat. 4087.

L’òbra

Las diferentas versions de la vida de Daude de Pradas (eissidas dels cançonièrs A, B, I e K) nos dison qu’es originari de Roergue, d’un borg nommat Pradas, pròche de Rodés - sens dobte l’actual Pradas-Salars. Se ges de sorsa istorica confirma pas son títol de canonge de Magalona, l’autor de sa vida nòta que Daude « sabiá fòrça de la natura dels aucèls de caça ». D'aqueste trobador que visquèt al long dels tres primièrs tèrces del sègle XIII es de notar qu’en mai de sas poesias liricas que nos son parvengudas, se distinguís amb la composicion de dos tèxtes didactics, lo tractat Dels auzels cassadors e un poèma sus las Quatre vertuts cardinalas dedicat a Estève de Chalençon, evesque del Puèi de 1220 a 1231.

Los tractats de falconariá en lengas romanas

Es a l’entorn del sègle XII qu'aparisson los primièrs tractats de falconariá vertadièrs, qu’aquela practica de caça constituís un element important de cultura aristocratica medievala. Aqueles tractats que son alara en latin, ensenhan los mejans d’abalir los falcons, e subretot los remèdis contra las malautiás divèrsas que lo rapaça n’es subjècte. Al sègle XIII, aqueles tractats passan dins lo domeni de las lengas vernacularas. Pel domeni occitan lo Dels Auzels cassadors de Daude de Pradas es lo sol testimòni que coneissèm. Cal esperar lo sègle XV per trobar doas novèlas serias de recèptas veterinàrias per fin de sonhar los falcons, dont l’una es copiada a la seguida del tractat de Daude (BnF NAF 4506) 1. Lo tractat de Daude de Pradas demòra remarcable per sas descripcions minuciosas d’aucèls.

Contengut del tractat Dels Auzels cassadors


Primièra pagina del tractat Dels Auzels cassadors eissida del fulhet 30r del manuscrit Barb.lat.4087 conservat a la Biblioteca Apostolica Vaticana (Roma)
En mai de 400 vèrses, Daude de Pradas se consacra a la descripcion dels aucèls de preda emplegats per la caça. Al capitol XV, declara qu’i auriá set « linhatges » de falcons, e los descriu dins los set capitols seguents, del « mai marrit » al « melhor de totes » : lo « lanier », lo « pelegri », lo « montari », lo « gruër ho gentil », lo « guirfals », lo « surpunic » e lo « britan ». Dins una segonda partida (v. 547-1961), Daude de Pradas tracta de l’entreten e del dreiçatge dels aucèls de caça, e acaba son tractat per la classica part veterinària, es a dire los remèdis contra las malautiás dels aucèls (v. 1968-3734).

Las sorsas del tractat Dels Auzels cassadors 

Lo tractat de Daude de Pradas es pas una òbra originala mas una compilacion de mantun tractat anterior, « tradusit e reordenat en una seguida tematicament plan agençada » 2 e mai se las sorsas son pas explicitament mencionadas per l’autor. Los especialistas an identificadas quatre sorsas diferentas al Dels Auzels cassadors : l’Alexander medicus, lo Grifosus medicus, lo Gerardus falconarius e lo De cura accipitrim d’Adelard de Bath. Dafydd Evans a senhalat qu’un manuscrit del Clare College (Cambridge n° 15) conten aquestes quatre sorsas : « me sembla indiscutible que Daude a conegut un manuscrit qu’aviá de fòrtas semblanças amb lo manuscrit del Clare College, qu’es lo sol que conten totas las sorsas del tractat provençal. » 3

Edicions e traduccions

Edicions 

- Les auzels cassadors, poème provençal de Daude de Pradas ; publié avec une introduction par Dr. Sachs, Ire partie, dans Brandeburg, Wiesike'sche Buchdruckerei, 1865, 32 p.
Consultar sus Occitanica : http://www.occitanica.eu/omeka/items/show/12727 

- The romance of Daude de Pradas called Dels Auzels Cassadors : edited with introduction, summary, notes and glossary by Alexander Herman Schutz. Columbus, The Ohio State university press, 1945 (contributions in Languages and Literature, n° 11, Romance Language Series).
Edicion novèla, a partir del ms. BAV Barb.lat. 4087.

Nòtas

↑1. Se tròba una seria de recèptas veterinàrias en occitan dins un manuscrit picard de la fin del sègle XIV (BnF, ms. NAF 18800) que conten la traduccion mai anciana del De falconibus d’Albert le Grand (f. 1–46). Aqueste tractat conten una traduccion occitana dels noms de las malautiás (f. 26-44v) e de recèptas veterinàrias en occitan dins una escritura del sègle XV (f. 46v-48).

↑2. SMETS, An et VAN DEN ABEELE, Baudouin « Manuscrits et traités de chasse français du Moyen âge. Recensement et perspectives de recherche », dans : Romania, 1998, 116, 3-4.

↑3. EVANS, Dafydd « Le traité de fauconnerie en vers provençaux : Dels auzels cassadors, son intérêt culturel », dans La chasse au moyen âge : actes du colloque de Nice, 22-24 juin 1979 / [organisé par le] Centre d'études médiévales de Nice. Paris : Les Belles lettres, 1980, p. 9-17.

Sachs_Auzels-cassadors.jpg
Dels Auzels cassadors / Daude de Pradas ; Karl Sachs ed.
Daude de Pradas
Sachs, Karl (1829-1909)
Edicion primièra del tractat de falconariá del trobador roergat Daude de Pradas. Lo Dels Auzels cassadors es la sola òbra cinegetica medievala coneguda en occitan. Daude de Pradas compila e torna ordenar mantun grand tractat de falconariá anterior.
Alexander Herman Schutz ne faguèt una edicion novèla en 1945 a partir del manuscrit Barberini lat. 4087 (Roma, Biblioteca Apostolica Vaticana) que Schutz aviá pas pogut consultar : The romance of Daude de Pradas called Dels Auzels Cassadors : edited with introduction, summary, notes and glossary by Alexander Herman Schutz. Columbus, The Ohio State university press, 1945 (contributions in Languages and Literature, n° 11, Romance Language Series).