Explorar los documents (30 total)

Ai sécolos XVIII e XIX siècles dins la Contea de Niça coma a Mentan e Recabruna (relevant dau Principat de Mónegue mas non de la diocèsi de Niça contrariament a Mónegue) la màger part dei oficis religiós èran en latin. Mas per que cadun capigue dau temps dei messas, l’omelia e li anóncias èran fachi en occitan. Es tanben lo cas de l’educacion religioa "la doctrina" que se faía en niçard ou en gavòt (tanben sonat vivaroalpenc).

Per la diocèsi de Niça au manco, que correspònde a l'época qu'a una pichina part de l'actual departament dei Aups Maritimes, cada evèsque faía soventi fes publicar una nòva version dau "catequisme" en occitan de Niça, sèti de l'evescat, coma en toscan, lenga oficiala per la Contea de Niça e Pimont dins lu Estats de Savòia (avian segurament pas idèa de faire una version en gavòt, dialècte parlat dins la quasi totalitat de la diocèsi de Niça levat Niça e li comunas immediatament confinhanti, vist que n'avèm pas trobada traça, per lo moment).

[imatge id=22988]Lo catequisme version adulte (coma lo sieu equivalent, la version mainaa) ven d’una lònga tradicion d'escritura occitana religioa (cartas, cartularis). D’una longor de 203 pàginas, editat sota l’episcopat de Monsinhor Galvano e redigit per lo celèbre Preire e escrivan Jausep Micheu (Giausep Miceu, en occitan niçard grafia toscanizanta) en lo 1839, marca la vivacitat e la riquessa de la literatura religioa dins aquest espaci occitan.
Dins la prefàcia dau sieu obratge editat l’an d'après Grammatica nissarda per emparà en pòou de temp Lo Patouas dòou Paìs [Gramàtica niçarda per emparar en pauc de temps Lo Patoàs dau País] (Nissa, Imprimaria de la Sossietà Tipografica, 1840, 86 p.), Don Micheu « curat de Sant Estève [de'n Tiniá] » d'aquesto temps en pòste dins la parròquia gavòta sonada encuei Sant Estève de'n Tiniá, nos indica en occitan niçard p. VIII « Ellu pourran en pòou de temp embau secours d’achesto libre capì lu discours e li instrussion dei nuostre Ministre ecclesiastico, che d’ordinari si fan en patouas » [Elu porràn en pauc de temps emb•au secors d'aquesto libre[,] capir li discors e li instruccions dei nòstres Ministres eclesiàsticos, que d'ordinari si fan en patooàs].

En lo prefaci dau sieu obratge editat l’anada venenta Grammatica nissarda per emparà en pòu de temp Lo Patouas dòou País [Gramàtica niçarda per emparar en pauc de temps Lo Patoàs dau País] (Nissa, Imprimaria de la Sossietà Tipografica, 1840, 86 p.), Don Micheu « curat de Sant Estève [de'n Tiniá] » en aquèu moment en pòsta en la parròquia gavòta nomada ancuèi Sant Estève d'enTiniá, nos indica en occitan niçart p. VIII « Ellu pourran en pòou de temp embau secours d’achesto libre capì lu discours e li instrussion dei nuostre Ministre ecclesiastico, che d’ordinari si fan en patouas » [Elu porràn en pauc de temps emb•au secors d'aquesto libre[,] capir li discors e li instruccions dei nòstres Ministres eclesiàsticos, que d'ordinari si fan en patooàs].

Aquelu catequismes atèstan d’un usatge institucional de l’occitan encara ben installat dins la religion. De mai, es lo ligam fins a encuei, época que se celèbran encara de messas en occitan e que se canta parier la sieu fe en lenga nòstra (de cançons religiosas de "Calenas/ Chalenas" fins ai fèstas mai populari contemporanèï coma La Messa en gavòt per la Fèsta de las castanhas a Val de Blore).

Son lu catequismes per questions-respòstas en occitan niçard lu mai contemporanèus d’una lònga seria de catequismes pareissuts despí lo 1782. Tant en version adulte qu'en version enfant, aquèu catequisme es lo darrier exemple d'emplec religiós d’occitan niçard denant una « traversada dau desèrt ». Seguiràn mai tardi d’autres tipes de publicacions religioï en occitan, que sigon de cants (repilhats per de gropes de música de la Gavotina de la Contea de Niça dins li valadas de Vesubiá, dei Palhons mas tanben a Niça), de partidas de la Bíblia tan coma de catequismes illustrats. De preires an pròpi mostrat lo sieu interès per l'occitan, que sigue lo gavòt emb•au canònico Étienne Galléan, l'abat Clovis Véran o Sully Maynart dins "la valaa de Tiniá" o lo niçard emb•au canònico Georges Castellana a Niça.
De notar que l'ensenhament segondari privat sota pacti laissa plaça encara encuei a la lenga d'aicí emb de cors d'occitan. Au licèu Sant Jausep de Recabruna Cab Martin proposant un ensenhament de l'occitan vivaroalpenc mentonasc coma au collègi e licèu Sasserno de Niça proposant l'occitan niçard. Mentre que d'establiments equivalents ne'n proposan minga dins lo rèsta dau departament coma dins aquèu de Var.

Presentacion de Laurenç Revest