Explorar los documents (31 total)
04 – Projècte Estampariá 3D / A- L’estampariá 3D, de qu’es aquò ?
Shankar Ratiney
L’estampariá 3D es un procediment de fabricacion de pèças en volum per apondon o aglomeracion de matièra. L’estampatge 3D permet de realizar un objècte real : un conceptor dessenha l’objècte 3D mercés a una aisina de concepcion assistida per ordinator (CAO).
Lo fichièr 3D obtengut es tractar per un logicial especific que organiza la descopa en lecas de las diferentas jaças necessàrias a la realizacion de la pèça. Lo descopatge es mandat a l’estampadoira 3D que despausa o que solidifica de matièra jaça per jaça fins a obténer la pèça finala.
La principi demòra pròcha de lo d’un estampadoira 2D classica ; la granda diferéncia es qu’es l’amolonament de jaças que crèa lo volum. Istoricament, l’estampatge 3D comencèt a la debuta de las annadas 2000, amb de resina caufada ; servissiá mai que mai al prototipatge rapid. Dempuèi las annadas 2010, un fum de tecnicas e de materials novèls emergisson : plastic (PLA o ABS), la cira, lo metal (aluminium, «acier», titana, platina), lo plastre, etc. Las aplicacions de l’estampatge 3D son plan divèrsas : pèças de veitura, d’avions, protèsas, arcitectura, cosina, musica...
Lo fichièr 3D obtengut es tractar per un logicial especific que organiza la descopa en lecas de las diferentas jaças necessàrias a la realizacion de la pèça. Lo descopatge es mandat a l’estampadoira 3D que despausa o que solidifica de matièra jaça per jaça fins a obténer la pèça finala.
La principi demòra pròcha de lo d’un estampadoira 2D classica ; la granda diferéncia es qu’es l’amolonament de jaças que crèa lo volum. Istoricament, l’estampatge 3D comencèt a la debuta de las annadas 2000, amb de resina caufada ; servissiá mai que mai al prototipatge rapid. Dempuèi las annadas 2010, un fum de tecnicas e de materials novèls emergisson : plastic (PLA o ABS), la cira, lo metal (aluminium, «acier», titana, platina), lo plastre, etc. Las aplicacions de l’estampatge 3D son plan divèrsas : pèças de veitura, d’avions, protèsas, arcitectura, cosina, musica...
03 – L’estampariá tipografica / C- Problematicas pausadas per l’utilizacion de l’estampariá en classa
Shankar Ratiney
Pasmens, la mesa en plaça de l’estampariá per un començaire es fòrça malaisida. De fach, se pòdon puntar tres problèmas magèrs :
1 – Cassas : son malaisidas de trapar, sovent fòrça caras e pas adaptadas a la composicion en occitan : son sovent de cassas francesas.
2 – Compostaires : son encara mai malaisit de trapar, e tanben cars.
3 – Premsas : idem, mai a un lindal encara mai naut !
Las problematicas de la mesa en plaça de l’estampariá dins una classa son doncas d’òrdre material e pecuniari.
Es dins aquel encastre que mon projècte pren sa sorga : amb totes aqueles problèmas, cossí far per metre en plaça l’estampariá dins sa classa ça que la ?
Ma prepausicion de responsa an aquestes problèmas foguèt de me virar cap a l’estampariá 3D.
1 – Cassas : son malaisidas de trapar, sovent fòrça caras e pas adaptadas a la composicion en occitan : son sovent de cassas francesas.
2 – Compostaires : son encara mai malaisit de trapar, e tanben cars.
3 – Premsas : idem, mai a un lindal encara mai naut !
Las problematicas de la mesa en plaça de l’estampariá dins una classa son doncas d’òrdre material e pecuniari.
Es dins aquel encastre que mon projècte pren sa sorga : amb totes aqueles problèmas, cossí far per metre en plaça l’estampariá dins sa classa ça que la ?
Ma prepausicion de responsa an aquestes problèmas foguèt de me virar cap a l’estampariá 3D.
03 – L’estampariá tipografica / A- L’estampariấ tipografica pel jornal escolar
Shankar Ratiney
Lo tèxte causit pòt tanben èsser estampat en estampariá tipografica. Dins aqueste cas, cossí se passa ?
Per poder estampar un tèxte en estampariá tipografica, cal ja aver lo material necite
- una cassa de caractèrs tipografics, las letras que van permetre de compausar lo tèxte mot a mot ;
- de compostaires, pichòts quadre metalics a vis que van tener las letras entre elas ;
- una premsa, ont los compostaires emplenats seràn mes puèi calats per bolegar pas ;
- de tencha e un rotlèu per tintar los caractèrs ;
- des fuèlhs de papèl, de metre sus los caractèrs tintats.
L’estampariá pren de plaça dins la classa. Materialament, li cal far una plaça. Pren tanben de plaça dins l’organizacion de la classa : generalement, un moment dins l’emplèc del temps es dedicat a l’estampariá, a mai se es pas cada setmana.
D’autras organizacion balhan a l’estampariá l’estatut de “talhièr” permanent.
Enfin, l’estampariá es portaira de responsabilitats : los mainatges se forman per passar de brevets que balhan la possibilitat d’emplegar l’estampariá en autonomia e de formar d’autres mainatges (composicion, estampatge…) ; des mestièrs emergisson d’aquela aisina (recatar los caractèrs per exemple).
D’autras organizacion balhan a l’estampariá l’estatut de “talhièr” permanent.
Enfin, l’estampariá es portaira de responsabilitats : los mainatges se forman per passar de brevets que balhan la possibilitat d’emplegar l’estampariá en autonomia e de formar d’autres mainatges (composicion, estampatge…) ; des mestièrs emergisson d’aquela aisina (recatar los caractèrs per exemple).
03 – L’estampariá tipografica / B- Perqué l’estampariá tipografica ?
Shankar Ratiney
Malgrat l’espandiment totjorn mai grand de l’usatge de l’ordinator e de las novèlas tecnologias, d’unas classa contunhan d’emplegar l’estampariá tipografica. Una de las rasons d’aquela “resistenciá” ten a la possibilitat de far de tiratges colors a un còst fèble, que las fòtocopias color demòran encara plan caras. Pasmens, aquela rason sembla segondaria.
“On peut utiliser tous les moyens de reproduction existants (le traitement de texte et la photocopieuse sont intéressants pour les textes longs des grandes classes). Cependant, l’imprimerie Freinet (associée au limographe) est un outil pédagogique spécifique psychologiquement et socialement incomparable et notamment pour les élèves qui apprennent à lire.”René Laffitte
L’estampariá es una aisina pedagogica particulara. Lo costat “artesanal” permet a cadun de seguir las etapas del caminament que va de la paraule intima del subjècte fins a la socializacion completa d’aquela pensada. La composicion letra per letra, linha per linha, permet als enfants de descompausar puèi recompausar materialement una pensada dins una forma. S’acaran a de leis incontornablas per faire de sens. La paraula prend còs. Lo sens de l’escambi lengatgièr es viscut corporalament mercés als còs d’estampariá : manipulan de lengatge.
L’estampariá favorisa tanben lo paupejament dels enfants dins lor divèrses apprendissatges. Favorisa los apprendissatges de l’espaci, dels signes grafics, de l’escritura, de la lectura.
En mai, l’estampariá es una aisina de valorizacion de la pensada escricha de l’enfant. La pagina estampada reçaup del lector un estatut particular que la bota al reng de tèxte oficial. L’estampariá tipografica balha al tèxte de l’enfant la meteissa importança qu’a lo de l’adult.
“Aujourd’hui, c’est moi qu’on imprime ! Cette phrase, souvent prononcée, souligne la relation psychologique complexe qui s’établit entre l’auteur, son propre corps et l’image structurée et imprimée de son texte.” René Laffitte
D’autra part, aquela aisina impausa un cooperacion permanenta. Implica los mainatges que revelan de competéncias precisas, complexas e variadas : sociabilitat, abiletat manuala, iniciativas, organizacion...que, independantas dels nivèls escolars, reabilitan los “manuals”. L’estampariá es un problèma que cal resolver amassa, une aventura epica : la cal véncer, ensemble, que solet sèm segur de faire fogassa. Mercés a la cooperacion amb l’autre, perqué avèm respectat d’unas règlas, del “lord” menat per la tencha nais quicòm de “net” e una pensada s’estampa per daissar traça.
Enfin, contrarament a çò que se poiriá pensar, l’estampariá es fòrça adaptada a las classas de mairala. L’avantatge de l’estampariá es que l’enfant pichon pòt menar gaireben solet, de la debuta cap a la fin, la realizacion de son tèxte, mercés al material adaptat.
02 – Lo jornal escolar / C- Cossí se fa ?
Shankar Ratiney
Coma explicat de per abans, tot comença amb lo tèxte liure. Un temps dins la setmana es daissat als mainatges per escriure un tèxte liure, que poiran se lo vòlon presentar al moment de la presentacion de tèxtes, una institucion a la frequencia variabla segon las organizacions de classa (cada setmana, cada doas setmanas, cada mes…). A la fin de cada Presentacion de tèxtes, la classa vòta per causir un dels tèxtes presentats, que serà causit per èsser dins lo jornal de la classa. Aqueste tèxte serà trabalhats pels mainatges pendent la Mesa al punt del tèxte causit, per fin de lo precisar, de lo melhorar.
Segon las causidas pedagogicas, la Mesa al punt del tèxte causit pòt tanben èsser solament un moment per “netejar” lo tèxte de las errors syntaxicas e de conjugason que s’i pòdon trapar, sens cercar ges a lo cambiar.
Un còp lo tèxte mes al punt, pòt èsser estampat al limograf o picat a l’ordinator.
Poirà tanben èsser emplegat per trabalhar la lenga, notadament en partir d’una frasa tirada d’aquel tèxte : la frasa clau. Gramatica, conjugason, ortograf seràn alara trabalhadas en partir de la produccion d’un enfant. Enfin, los enfants pòdon trabalhar a illustrar aquel tèxte. Mantun biais d’illustrar un tèxte son possibles : dessenh d’un mainatge estampat puèi colorat a la man (gredons de colors, fèutres, pintrura, etc.), pocadors, linogravadura, gravadura sus tetrapack, estampatges en partir de carton pegat… un fum de tecnicas diferentas existisson (veire Fichier technique pour l’illustration du journal scolaire, Chantier I.D.E.M. 60 – G.L.E.M. 45)
02 – Lo jornal escolar / B- Perqué lo jornal escolar ?
Shankar Ratiney
Perqué un jornal escolar ?
Escrivèm per SE dire, escrivèm per dire. Lo jornal escolar es d’en primièr una aisina que permet la reconeissença de la paraula de l’enfant. Lo jornal obliga a la reconeissença de la paraula de l’enfant. Aquela reconeissença de la paraula de l’enfant, lo jornal escolar la mena perqué desmultiplica la creacion, lo tèxte, lo poèma, l’enquèsta, lo dessenh en X exemplars cap a X personas que saupràn qu’aquel enfant existís, que produsís, que agís. Lo jornal escolar mena tanben a la creacion de l’enfant la consecracion oficiala pròpria al tèxte estampat. A traves aquel tèxte, es l’enfant qu’es consacrat, sa pensada, sa cultura.
En mai, escrivèm sonque per èsser legits.
Aquela socializacion es indispensable, perqué es un dels motors de la produccion, mas tanben perqué ela sola pòt justificar per l’enfant las exigenciás a venir a prepaus del fons e de la forma de son escrich : logica del raconte, sintaxa, ortografa, mesa en pagina…
Atanben, la practica del jornal escolar implica una organizacion del trabalh dels mainatges pels mainatges eles meteis. Los mena progressivament a fargar de leis. Es l’aprendissatge de la vida cooperativa.
Enfin, lo jornal escolar es una aisina d’educacion civica del ciutadan a part entièra qu’es l’enfant. D’efièch, en tant que productor d’escrich, comprendrà, per la practica, qu’un jornal pòt contar de messorgas e/o presentar una informacion jos d’angles diferents. Comprendrà la potenciá de l’escrich e dels mèdias en general. Son sens critic serà desvolopat : una informacion serà pas mai considerada coma vertadièra per la sola rason qu’es estampada.
Escrivèm per SE dire, escrivèm per dire. Lo jornal escolar es d’en primièr una aisina que permet la reconeissença de la paraula de l’enfant. Lo jornal obliga a la reconeissença de la paraula de l’enfant. Aquela reconeissença de la paraula de l’enfant, lo jornal escolar la mena perqué desmultiplica la creacion, lo tèxte, lo poèma, l’enquèsta, lo dessenh en X exemplars cap a X personas que saupràn qu’aquel enfant existís, que produsís, que agís. Lo jornal escolar mena tanben a la creacion de l’enfant la consecracion oficiala pròpria al tèxte estampat. A traves aquel tèxte, es l’enfant qu’es consacrat, sa pensada, sa cultura.
En mai, escrivèm sonque per èsser legits.
Aquela socializacion es indispensable, perqué es un dels motors de la produccion, mas tanben perqué ela sola pòt justificar per l’enfant las exigenciás a venir a prepaus del fons e de la forma de son escrich : logica del raconte, sintaxa, ortografa, mesa en pagina…
Atanben, la practica del jornal escolar implica una organizacion del trabalh dels mainatges pels mainatges eles meteis. Los mena progressivament a fargar de leis. Es l’aprendissatge de la vida cooperativa.
«Le journal scolaire est un travail d’équipe qui prépare pratiquement à la coopération sociale des enfants.À toutes les étapes de son procéssus, il suppose la coopération scolaire.»
C. Freinet
Enfin, lo jornal escolar es una aisina d’educacion civica del ciutadan a part entièra qu’es l’enfant. D’efièch, en tant que productor d’escrich, comprendrà, per la practica, qu’un jornal pòt contar de messorgas e/o presentar una informacion jos d’angles diferents. Comprendrà la potenciá de l’escrich e dels mèdias en general. Son sens critic serà desvolopat : una informacion serà pas mai considerada coma vertadièra per la sola rason qu’es estampada.
02 – Lo jornal escolar / A- Lo jornal escolar: de qu’es aquò ?
Shankar Ratiney
Los primièrs jornals escolars son anteriors a Freinet. Decroly, en Belgica, fa estampar dos jornals escolars : L’écho de l’école en 1917, puèi Le courrier de l’école en 1925. Per el, lo jornal es coma un receptacle de las paginas de vida del enfants, dins las qualas l’enfant pòt escriure liurament, mas dont lo tèxte es causit pel grop classa.
Semblariá pasmens que de tot temps, de jornals d’escòlas,mai o mens clandestins, ajan existit. Los enfants i daissavan liure cors a lor expression espontanèa (jornals anti-escolars).
Mas fins finala, lo jornal escolar, qu’es aquò ?
Mas fins finala, lo jornal escolar, qu’es aquò ?
D’una biais simplista, se poiriá dire que lo jornal escolar es :
- Una produccion socializada
- Fargada pels mainatges
- A periodicitat variabla (quotidian, setmanièr, mensual, trimestrial)
- Que recampa d’escriches de la classa (tèxtes liures, articles, enquèstas,etc.)
- E qu’es illustrada pels mainatges.
Pasmens, darrièr l’apellacion “jornal escolar” se perfilan de causas fòrças diferentas que siá per lors objectius pedagogics, lor format, forma, supòrt, concepcion, contegut, periodicitat o la lora destinacion.
Pasmens, darrièr l’apellacion “jornal escolar” se perfilan de causas fòrças diferentas que siá per lors objectius pedagogics, lor format, forma, supòrt, concepcion, contegut, periodicitat o la lora destinacion.
A l’origina, I aviá la pagina de vida, un tèxte liure d’un mainatge, causit per la classa, mes al punt e estampat, de còps manuscrit. Aquelas paginas de vida èran escambiadas gaireben quotidianament, e servissián de suppòrt de lectura privilegiat, que carrejavan una carga affectiva fòrça fòrta.
« Les journaux issus de nos classes sont beaucoup plus qu’un tract, qu’un cri, qu’un appel : ils sont l’expression d’une vie qui monte. Ces journaux sont le reflet d’un permanent souci d’échange et de communication»
M.E. Bertrand
01 – Brèu istoric de l’estampariấ / B- Freinet e l’estampariá
Shankar Ratiney
En 1924, Freinet met en plaça lo tèxte liure e l’estampariá dins sa classa. De tèxtes son escriches pels mainatges, puèi un es causit per la classa per èsser estampat. Es puèi expleitat gramaticalament, e analisat per ne tirar tot çò qu’es interesant pels mainatges : istòria, geografia, tecnica, fisica, cèrcas documentaris…
Una idèa fòrta es portada per aquela organizacion del trabalh : formar d’enfants productors d’escriches es possible sonque se los escriches demandats an de sens per eles.
“Si nous arrivions à imprimer nous-mêmes ces textes issus de la vie des enfants, à lire ensuite ces tranches de vie, à faire nos recherches scolaires, sur ces documents profondément génétiques au lieu de nous abêtir sur de belles pages qui ne nous affectent point, peut-être pourrions-nous donner à notre activité une pensée nouvelle et un sens !” Célestin Freinet
Aquò marca la debuta de l’estampariá dins las tecnicas Freinet, que va s’espandir, amb notablament la creacion de la Cooperative d’Educacion Laïca (C.E.L.) en 1928 que va permetre de prepausar als regents interessats de crompar tot lo material necite per practicar l’estampariá en classa a un prètz accessibla a totes. L’estampariá l’endralharà alara sul camin del jornal escolar. Freinet serà a l’origina de dos evolucions del material d’estampariá, qu’adaptèt per que siá mai aisit d’utilizar pels mainatges : lo compostaire, quadre que ten las letras amassa per compausar de linhas, e la cassa «Freinet», mai aisida d’emplegar per d’enfants que la cassa «parisiana».
Retorn a l'introduccion
Retorn a l'introduccion
01 – Brèu istoric de l’estampariấ / A- Debuta e espandiment de l’estampariá
Shankar Ratiney
L’origina de l’estampariá es fòrça anciana : lo document lo mai vièlh trapat que foguèt estampat data del sègle XIIen.
Aqueste document, de la dinastia dels Xia occidentals, en China, foguèt estampat amb de caractèrs mobils fargats en tèrra cuècha.
Dins las caunas de Mogaò, tanben en China, foguèron trapats de caractèrs mobils en fusta emplegats per l’alfabet oigor als sègles XIIen e XIIIen. Son los mai vièlhs caractèrs mobils jamai descubèrts.
Dins las caunas de Mogaò, tanben en China, foguèron trapats de caractèrs mobils en fusta emplegats per l’alfabet oigor als sègles XIIen e XIIIen. Son los mai vièlhs caractèrs mobils jamai descubèrts.
Pasmens, semblariá que l’invencion dels caractès mobils en metal venga ela de Corèa. Choe Yun-ui los auriǎ inventats en 1234, e lo livre lo mai ancian estampats amb aqueles caractèrs mobils metalics data de 1377 : lo Jijiki, un tractat sul bodisme.
En partir de 1450, Gutenberg va trabalhar a melhorar lo procediment d’estampatge. Se inventa pas los caractèrs mobils metalics, va pasmens balhar naissença a la tipografia moderna en racionalsiant e armonisant las tecnicas divèrsas. Serà tanben a l’origina de la premsa a estampar, dl plomb tipografic e de la tencha tipografica.
Calrà esperar la fin del sègle XIXen per veire arrivar de vertadièras melhoranças tecnicas al nivèl de la composicion e de l’estampatge. L’invencion del linotype per Ottmar Mergenthaler va permetre de composar plan mai lèu. L’ajuda d’un clavièr permet de picar dirèctament una linha entièra que serà “fargada” sul pic. Atal, ne sortís una “linha-blòc” d’un sol tenent. Aquela aisina s’emplega mai que mai per la premsa.
Del meteis biais, lo Monotipe, una maquina de composicion d’estampariá, es inventada per un ingenior american, Tolbert Lanson. Aquí, las etapas de composicion e de fonduda son deseparadas, e son pas de linhas-blòcs que ne sortisson, mas de linhas compausadas de caractèrs independents. Aquela aisina s’emplega ela mai que mai per l’edicion.
Aquelas doas aisinas foguèron emplegadas tre 1900 en prene la plaça de l’estampariá tradicionala, e foguèt emplegada fins a la fin de las annadas 1970, que marca l’espadiment de las tecnicas de fòtocomposicion e de placas “offset”, puèi de l’estampatge laser.
Projècte Estampariá 3D – L’estampariá tipografica a l’edat del numeric
Shankar Ratiney
Projècte menat dins l’encastre de l’annada de Professor de las Escòlas Estagiaris (PEE) amb l’establiment d’ensenhament superior occitan APRENE.
La tòca d’aquel projècte es de permetre a cadun que ne sentiriá lo besonh de se poder estampar o far estampar de compostaires e de caractèr tipografics amb una estampadoira 3D.
La tòca d’aquel projècte es de permetre a cadun que ne sentiriá lo besonh de se poder estampar o far estampar de compostaires e de caractèr tipografics amb una estampadoira 3D.
1 – Brèu istoric de l’estampariá
2 – Lo jornal escolar
3 – L’estampariá tipografica
4 – Projècte Estampariá 3D