Explorar los documents (998 total)
La lenga d’òc es un afar de familha a cò dels Roquetas, los parents se parlavan en « patés » mas s’adreiçavan totjorn en francés als enfants. Lo paire, emplegat de gara a Seta, sortissiá dau pont de Camarés e la maire de Confoleus, a doas oras de camin d’a pè, mas prenguèt una espiçariá dels Docks Méridionaux, a Seta tanben. Es aval que se tornèron trapar e se maridèron. Lor nasquèron dos enfants, Ives en 1936 e dos ans aprèp son fraire Joan, lo futur Joan Larzac. Quand petèt la guèrra, los enfants foguèron plaçats a cò dels grands, dins lo sud Avairon, dins una societat paisana e completament occitanofòna. Es aquí qu’Ives se trachèt que mestrejava perfièchament lo « patés » que se parlava a son entorn.
Tornat a Seta, a 10 ans, al collègi encontra Robèrt Lafont, « ma segonda maire » çò disiá Ives que « lo va metre al monde de la literatura e de l’occitan ». Li apren que son patés es una lenga, l’occitan, e l’accepta dins sos corses de primièra, terminala. Del còp, dins lo meteis temps que descobrís la literatura francesa, lo pichòt Ives dintra dins la literatura d’òc e se tracha de la capacitat, en mai lo cant e la poesia, qu’a l’occitan per tot dire. Es tanben lo temps que nais son amistat amb Pèire François que vendrà puèi l’illustrator de son òbra. Quand Lafont se’n va, mudat en Arle, Ives Roqueta se carga a 14, 15 ans d’esperlongar los corses d’occitan. Lo mèstre i manda regularament libres en occitan e en 1952 lo convida a una amassada de l’IEO a Montpelhièr. Estonament novèl, la lenga se pòt acarar a d’analisis culturalas o societalas .
Aprèp lo bac que passa amb l’opcion occitan -èra la primièira annada que se podiá far- dintra en hypokhâgne, a Montpelhièr. Max Roqueta que remira ven son correspondent e l’aculhís coma un filh cada dijòus pendent quatre ans. Va vistalhar tanben Leon Còrdas que teniá per l’IEO una bugadariá carrièira de l’agulhariá, escambia amb Carles Camprós, Max Allier, Cristian Anatole. Per fidelitat per los sieus, per « son paure monde », en 1958, Ives Roqueta daissa tombar un temps los estudis per se faire escriveire public en lenga d’òc publicant son primièr recuèlh de poesia.
Mèstre d’internat al licèu de Nimes, son recaptador novèl es a cò dels Lafonts tot demorant marcat a la fac per defugir la mobilizacion en Argèria. S’enseguís una experiéncia religiosa de dos ans a Sant Bonet de Galaura, aqueste còp coma susvelhant-ensenhaire, dins un Fogal de Caritat de Marta Robin. Lafont nos ditz qu’es a aquel moment que « noirit d’una experiéncia crestiana de la dolor del mond e tanben d’un occitanisme a la Bodon que ressentís la mòrt del país d’òc coma una mòrt de l’òme »1 que, còrmacat, Ives escriu Lo Mal de la tèrra. Son engatjament politic contra De Gaulle e son referendum lo buta a quitar aquela vida quasi monacala. Finís per acabar sa licéncia de letras classicas, redigís un estudi sus Pons que lo recep dins son ostal a Illa-de-Riberal (en francés Ille-sur-Tèt), passa e obten lo CAPES.
En 1961, encontra, mercé Camprós, Maria Roanet al cercle occitan e l’esposa sulpic. En 1962, Ives es cap redactor de la revista Òc, guierdonat del Prèmi de las letras occitanas per la Paciéncia e s’amistança amb Josèp Delteil. Es l’annada de la grèva de la Sala : Lafont, Campros e qualques autres vòlon donar a l’accion occitana una dimension politica que pren fòrma amb la creacion en 1965 del COEA, lo Comitat Occitan d’Estudis e d’Accion que met en abans lo concèpte de colonialisme interior presentat per Robèrt Lafont. En 1972-73, dins aquel encastre, Ives torna sus aqueles eveniments de la Sala « per tornar escriure l’Istòria diferentament ». Aquò dona en 1975 a cò de Vent Terral, los Carbonièrs de la Sala, amb de tèxtes de Pradèl, Bodon, Mallet. Lo retrobam tot parièr ligat a las luchas vinhaironas dau temps.
1962 es tanben un pòste a Ancenís, Leir Atlantic e un engatjament sindical mas l’amor de la lenga d’òc los fa tornar al país, a Besièrs, la vila de Maria Roanet, en 1965. Ives, professor al licèu Enric IV, s’assabenta de la vida politica e socio-economica de la vila tocada en plen per una catastròfa economica e influenciat per Aimé Césaire escriu L’òda a Sant Afrodisi, « un daquòs de colonizats ». Es una denóncia del torisme de massa, la revòlta dels colonizats de la tèrra entièira e l’angoissa atomica qu’Ives pòrta al còr dempuèi l’enfança e los imatges dels camps de concentracion. Lança tanben, aquela annada, la revista Viure e un moviment de reflexion Réalité occitane et Christianisme.
1968 es l’encontre amb Claudi Martí e en seguida de Guiu Broglia decidisson de faire cançons. Es la debuta de l’aventura de la Nòva Cançon Occitana amb la creacion del labèl Ventadorn que pòrta la paraula d’òc en public cotria lo teatre de la Carrièira per « un desmontatge dau processús d’alienacion e de colonizacion en contacte amb la realitat d’una societat occitana que se met en moviment ».
Es lo temps : de l’interés per lo catarisme e l’afrairament amb Nelli ; del trabalh d’escritura per sortir del campèstre e installar -en seguida Maria Roanet e Dins de patetas rojas- la literatura occitana en vila amb Made in France ; del raprochament d’Ives Roqueta de Joan Bodon per qual ten una granda admiracion. Una amistat prigonda es a nàisser. Roqueta publica Bodon dins Òc, n’es lo secretari, e dins Viure. Mans de Breish, Marti, se n’emparan per fargar cançons. « Amb Bodon la literatura d’òc agèt son escriveire mas una lenga se sauva pas per de cap d’òbras… ».
La batèsta de menar per que la lenga d’òc foguèsse una lenga del mond contemporanèu passa pel Larzac. Non violéncia, dobèrtura suls autres, necessitat a se descolonizar, Ives se fa escrivan, poèta d’òc al dintre del moviment : « Tota lucha deu èsser pacifista e dobèrta sus lo mond entièr ».
Organiza tanben en 1974 una exposicion Mille ans de littérature occitane a Besièrs e fonda amb Robert Sirc, Jacques Boisgontier, Carles Camproux, lo CIDO que vendrà puèi lo CIRDÒC en 1999. En mai, es la naissença cotria Joan Pèire Laval de Volèm viure al país, un moviment autonomista.
Lo questionament sul nacionalisme occitan per quin Ives a de simpatias, la necessitat per el de vulgarizar tota idèa per anar a l’encontre del pòble, mena a una crisi aguda al dintre de l’IEO que s’estrifa a l’amassada generala d’Orlhac entre doas tendéncias : l’una portada per Roqueta dicha « per un IEO non dependent » qualificada per sos opausants de « populista » ; l’autra « l’Alternativa » o « universitària » que ligada a Robèrt Lafont. Es la rompedura amb Lafont e los universitaris que quitan l’organisacion en 1981. Es un moment amargant, lo desencantament aprèp l’eleccion de Mitterand qu’aviá signat lo manifèsta « l’occitan lenga nacionala » aquò malgrat de succèsses coma las placas de carrièiras a Besièrs, a Montpelhièr o lo primièr maridatge en occitan celebrat per Maria Roanet, conselhièira municipala, e las primièiras calandretas.
En 1982, Ives Roqueta quita la direccion de l’IEO per passar la man tot contunhant son trabalh d’escritura, de creacion d’exposicions, de teatre, de cronicaire, de traduccions. Se fa aparaire de las reviradas : Delteil, Hauréau, Valéry, Giono, Victorini…, « cal saupre manjar quicòm mai que de pan d’ostal », çò disiá. Amb Maria Roanet quitan Besièrs en 1996 per se’n tornar dins L’ordinari del monde, al país dels davancièrs, a La Sèrra, ont Ives Roqueta esperlonga son prètzfach d’escritura cap als sieus. Contunha de publicar fins a sa mòrt en 2015.
Lire la chronique sur le site de Olé Mag : ici !
Car, depuis 2017, Totemic s’attache en effet à fédérer toutes les énergies qui font vivre ce patrimoine séculaire, rare, et des plus précieux. Avec la transmission pour axe principal. Et la reconnaissance institutionnelle en parallèle. « Leur avenir dépend de notre capacité à représenter ce dont nous héritons et ce que nous léguons. »
La còla del CIRDÒC
Per la diversitat de sos collaborators e la multiplicitat de sos apròchis disciplinaris (de l’istòria a la sociologia e a la sociolingüistica, en passar per l’istòria de las practicas literàrias, la bibliografia e mai la geografia) Lengas ofrís aital un panorama rasonat de çò aquesit per la sociolingüistica dempuèi mai de trenta ans. Se tròban tanben, a costat de bilances que pertòcan d’autras situacions lingüisticas en Euròpa e dins lo mond, un escapolon fòrça larg de documents e d’analisis sus la cultura occitana despuèi l’Edat Mejana fins al jorn de uèi.
La Cadichounne de Bordeaux (1877-1878), primièr jornal politic en occitan
Lo diluns 10 de setembre de 1877, dins un contèxte politic tendut entre republicans e reialistas, a la velha d’eleccions legislativas que s’anoncian virulentas, pareis per las carrièras de la capitala girondina un novèl jornal, clarament d’opinion reialista, entègrament redigit en occitan : La Cadichounne.
Lo nom causit se referís a l’univèrs del poèta gascon Mèste Verdièr e de las recardèiras, las mercadièras ambulantas bordalesas. Aquelas recardèiras an lo vèrbi naut e l’insulta aisida. Lo ton es balhat còp sec dins lo títol del jornal: s’agirà de faire pròva de parlar franc, de dire çò que l’òm pensa shens crenhença d’ofensar, e al besonh d’alucar la meca de la polemica. Lo cap-redactor, director e conceptor del jornal es un certan Eugène Druilhet-Lafargue.
Lo jornal pareis en doas serias primièr onze numèros del 10 de setembre al 17 de novembre de 1877, puèi 12 numèros (demest los quals nau solament nos son pervenguts) entre lo 15 de decembre de 1877 e lo 30 d’abrial de 1878, mas aquela segonda seria en realitat mòstra una Cadichounne qu’es venguda un jornal satiric en francés. amb qualques tèxtes occitans
La Cadichounne n’es pas lo primièr jornal entègrament publicat en occitan : la siá parucion es posteriora de dètz meses a la del periodic marsilhés Lou Tron de l’Èr, que lo primièr numèro ne’n pareis lo 6 de genièr de 1877. Pasmens La Cadichounne s’aficha coma un cas a despart, primièr del fach que se dona per ambicion d’èsser entègrament en occitan, dels títols a las publicitats finalas, sens un sol mòt de francés, e sustot que s’agís d’un jornal, d’opinion, un jornal politic (çò que n’èra pas Lou Tron de l’Èr). [imatge id=20685]
Un contèxte politic tendut : la lucha entre republicans e reialistas
Lo contèxte es lo d’una crisi politica qu’entrainèt la quasi-paralisia de l’Estat: la crisi parlementària de 1876-1877, la quina vei la Republica en tant que fòrça politica prene vertadièrament lo poder, malgrat las temptativas del president legitimista Patrici de Mac Mahon. Las originas de la crisi remontan a son eleccion al printemps de 1873. Fàcia a la montada del camp republican, menat per Léon Gambetta, lo vielh marescal legitimista se regdís dens son actitud de “luòctenent general del reiaume”. Las eleccions legislativas de febrièr-març de 1876, previstas per las leis organicas de 1875 qu’instauran las basas de la IIIau Republica, confirman la butida republicana. Los prefèctes receben de directivas sevèras : interdiccion e sasidas de jornals, interpelacions.
En Gironda, lo prefècte Jacques de Tracy aplica amb rigor aquelas directivas. Gambeta, deputat de bordèu, fai votar lo 17 de mai una mocion de desfisança contra lo govèrn. Mac Mahon dissòlv la Cramba lo 25 de junh de 1877. Las novelas eleccions legislativas auràn luòc los 14 e 28 d’octobre. La campanha comença en setembre, marcada per una violéncia dens los escambis entre protagonistas dels dos camps. Es dins aquel contèxte qu’apareis La Cadichounne.
Un journal taillé pour le combat
Amb las siás colomnas a la una (lo meteis format coma La Petita Gironda a la meteissa epòca), lo son gost prononciat pels títols tumadisses, pels dessenhs satirics, per los eslogans eficaces, La Cadichounne es un jornal d’afrontament, de polemica e de provocacion. Òm sentís que Druilhet a fargat son jornal coma o poguèt, un pauc de tris e de tras. Aquò’s un jornal de recuperacion, que recicla de materials d’autres organas de premsa emai de libres. Mas los articles son, eles, originals.
Per las siás illustracions, Druilhet iserís de nombrosas gravaduras pitorescas. Aqueras gravaduras ne son pas originalas, son pas estadas realizadas exprès per La Cadichounne. Venen dels Contes balzatois. Aqueles pichons contes vilatgeses an per encastre la vida rurala de dos pichons vilatges charanteses: Balsac e Vindèla. L’autor, Jean Condat digut Chapelot (1824-1908) a rescontrat un succès vertadièr a París amb aqueles pichons contes naiènts e umoristics. Fai apèl al dessenhaire en vòga Barthélémy Gautier (1846-1893) per illustrat sas istòrias. Gautier comença de se far un nom de dessenhaire dins la premsa parisiana : Le Petit Journal pour rire, Le Journal amusant, La Vie parisienne, emai tanben Le Gaulois. Dins La Cadichounne son inseridas, a la fin de cada numèro, de publicitats (en occitan) pels contes de Chapelot. N’i a pas nada tralha coneguda d’una collaboracion oficiala entre Chapelot o Gautier e Druilhet-Lafargue, autorizant aqueste-aquí a reciclar las illustracions dels Contes balzatois. Lo dessenhaire n’es d’alhors citat a nat moment dins La Cadichounne coma estant autor de las gravaduras. Una simpla frasa, au bas de las publicitats, precisa que que lous imatges de La Cadichounne soun tirats d’aquets countes. Aquò’s dificile de dire se Druilhet aviá de verai l’autorizacion de reütilizar aquelas òbras. Dins tots los cas, aquò permet a La Cadichounne de s’ofrir per sas colomnas una “puntura” de la caricatura de premsa del temps.
Qu’es aquò qu’a poscut motivar Druilhet-Lafargue, reialista e catolic intransigent, a reciclar las illustracions dels contes de Chapelot, republican moderat e probable franc-maçon ? Rès ne nos permet pas d’o afirmar, mas probable la sola necessitat d’aver d’urgéncia d’illustracions de qualitat per son jornal en desborsicant lo mens possible, e pas rès se possible.
Eugène Druilhet-Lafargue : « le petit lutteur courageux » (P.-L. Berthaud)
Eugène Druilhet-Lafargue es un personatge mal conegut. Proprietari, rentièr, Drulhet-Lafargue èra un publicista, un poligraf, amator esclairat a façon del sègle XIX, membre de mantas societats sabentas, publicant brocaduras e monografias sus de subjèctes autanplan dispariats coma la botanica, la biologia, la paleontologia, l’agronomia, la zoologia, la filosofia o encara l’arqueologia. Èra tanben musicaire, tocaire d’armonium en renomada. Sos quites adversaris saludan la siá “distinccion” e la siá elegància. Catolic militant, de sensibilitat orleanista, pròche de l’Òrdre Moral, Druilhet s’es mai d’un còp atacat al positivisme e al scientisme del sieu temps e sembla s’èsser afogat per la question de la conciliacion de las sciéncias e de la religion. Druilhet foguèt tanben un òme politic, puèi que foguèt candidat malurós a las eleccions legislativas a Bordèu de cap a Léon Gambetta en persona. Foguèt tanben un efemèr president de la comission municipala de Cauderan, exerçant per decret presidencial la fonccion de conse de la comuna.
Membre de mantas societats sapientas, en Gironda e enlà, Druilhet-Lafargue a poscut costejar al dintre de l’Academia de las Sciéncias, Bèlas-Letras e Arts de Bordèu qualques personalitats localas estacadas a l’occitan, coma l’abat Hyppolite Cauderan, l’abat Arnaud Ferrand, Achille Luchaire, Jules Delpit, Joan-Francés Bladèr o encara Léo Drouyn… Tanplan membre correspondent de la Societat de las Letras, Sciéncias e Arts d’Avairon, Druilhet i podiá rescontrar de personalitats estacadas a la causa de l’occitan, demest losquaus l’abat Justin Bessou (1845-1918), una figura pionièra del felibrige en Avairon.
Un jornal bordalés e panoccitan
Dins La Cadichounne, lo causit de l’occitan es justificat per un discors lingüistic que poiriam quasi qualificar de militant que s’ataca als enriquesits franchimands e desdenhan la lenga del parçan per fin de s’elevar en aparéncia sus l’escala sociala. Fornís tanben de donadas chifradas - fantasistas mas l’intencion es aquí - e de prepaus que renvian en granda partida a la tenguda, en octobre de 1861, de la vint-ochena sesilha del Congrès scientific de França, que los seus actes foguèron estampats a cò dels estampaires associats Coderc-Dégreteau-Poujol en 1864. Cabon notadament lo Mémoire sur les idiomes du Midi de la France en général, et sur celui du centre de la Guienne en particulier, de l’inspector de la Societat Francesa d’Arqueologia, Auguste du Peyrat, que sembla aver marca los esperits bordalés. Veirèm que lo contèxte bordalés, emai las relacions e los camps d’activitat de Druilhet-Lafargue explican aquela portada teorica e revendicativa. S’ajostan a aquò qu’existissiá alavetz al dintre de l’Academia de Bordèu mantas personalitats interessadas per l’estudi e la valorizacion de çò que començavan desjà de sonar la “lenga d’òc”, que las òbras completas de Verdié venián d’èsser tornadas estampar, apareis que Druilhet-Lafargue banhava dins un climat sensibilizat a l’occitan. Existissiá clarament dins lo Bordèu d’aquel temps un interès de certans intellectuals locals per l’occitan, malgrat que ne formèsson pas un “front” unificat. Druilhet, quora s’amusarà a atacar de jornals republicans bordaleses, recebrà d’alhors d’unes d’entre eles responsas mai o mens aimablas en occitan. Notèm pasmens qu’un (o una) dels cronicaires (-ras) del jornal signa “Clémence-Isaure”, del nom de la fondatritz mitica del Consistòri del Gai Saber de Tolosa.
Aquel element explica que, sol de tot lo paisatge de la premsa bordalesa, Druilhet-Lafargue fasca mòstra dins lo seu jornal d’una apròcha reflexica sus l’occitan, o pr’èsser exact, qu’utilize un discors tendent a valorizar l’occitan coma argument contra sos detractors.
Per tant qu’a la lenga, aquò’s plan d’occitan bordalés qu’es emplegat. Druilhet n’es pas particulariament atentiu a la qualitat de la siá lenga, aquò lo mens que poscan dire: gallicismes, barbarismes e marganhas de sintaxi malhan un occitan que l’òm ressentís pasmens coma autentic. Grumilheja per alhors d’expressions idiomaticas e de localismes. Unes cronicaires - que s’agisca de Druilhet el-meteis o non - revendican una quita apartenença locala, l’emplec del parlar “pishadèir”, aquò’s a dire lo del barri Sant-Miquèl. I a dens La Cadichounne o avem dich una dimenson engatjada, que’n fa non solament lo primièr jornal politic de lenga occitana, mas lo primièr jornal d’aquela mena a portar un discors revendicatiu sus l’occitan. A partir del n°3 (22 de setembre), pareis de mai dins cada numèro de La Cadichounne un extrach de l’Essai grammatical sur le gascon de Bordeaux. Guillaoumet debingut grammérien (Bordèu, Coderc-Dégreteau-Poujol, 1867) de Guilhaume Dador. Aquela preséncia se pòt analizar de mai d’una faiçon: besonh d’enriquesir lo contengut del jornal, viste a cort d’’informacions a mesura que las escasenças per lasqualas èra nascut passan; pairinatge d’un autor d’expression occitan plan conegut a Bordèu dins los mitans catolics, mas taben benlèu interès simplament pedagogic, per una grammatica “del pòble”, accessibla malgrat sos defauts. La Cadichounne se malha donc d’una dimension suplementària, a pretencion pedagogica : òm i pòt trobar un quite cors d’occitan en fulheton.
Amb lo temps e la necessitat de variar lo contengut per ne pas alassar lo public, vesèm aparéisser de contribucions dins d’autras variantas de l’occitan : en parlar de Vasadés, puèi de Libornés primièr. Puèi, dins los darnièrs numèros, rescontrèm de tèxtes de l’abat Léon Maumen (1803-1888) d’Aira, figura del partit catolic dins Landas, e un quite poèma nimés, extrach de L’Embarras de la fieiro de Beaucaire celèbre tèxte de 1657, per Jan Michel (1603-1689), dins la siá edicion de 1700, que Druilhet a probable tirat de sas coneissenças filologicas occitanas. De vèrsa la meteissa epòca, Druilhet combla de voides de mai en mai badants dins las colomnas de La Cadichounne en i fasent paréisser de largs extraches dels Usages et chansons populaires de l'ancien Bazadais: Baptêmes, noces, moissons, enterrements de Lamarque de Plaisance (Bordèu, Balarac, 1845). Lo jornal, malgrat que siasque sul descreis, revestís donc en pareissença una dimension panoccitana inatenduda. Mas ben de verai, totes aqueles artifcis ne servisson pas qu’a amagar una realitat que n’es que visibla de tròp : l’occitan recula, al profièch d’articles en francés, e ne se redusís lèu qu’a un o dos tèxtes, una cançon, al mièg d’un jornal quasiment francofòn.
La Cadichounne presenta aital dins la sias colomnas, dins lo corrent del mes de setembre de 1877, un roman-fulheton, qu’es lo segond en lenga occitana conegut. Aquò’s un roman d’inspiracion realista e de l’atmosfèra sorna, que n’es pas sens rapelar los estíles de Ponson du Terrail o d’Eugène Sue : Lou Curt daous praoubes, signat Suzanne Blanc dicha Mayan. Los tres primièrs fulhetons tan solament foguèren publicats dins las colomnas de La Cadichounne, daissant l’obratge inacabat. Aquel roman seguís de sèt ans l’òbra del cronicaire bordalés republican (1840-1880) qui, en 1871, aviá fach paréisser dins La Gironde du Dimanche lo primièr roman-fulheton en lenga d’òc jamai repertoriat, Caoufrès, roman de guèrra tanben inacabat aprèp onze liurasons.
Per la rèsta, las receptas de La Cadichounne non diferisson pas briga de las dels autres jornals satirics del temps: atacas frontalas, ton richonièr, grinçant e cinic. Los candidats republicans son escarnits sus lors fisics, lors traches de caractèr, lors defauts (quequejadís, manca d’eloquéncia, irritabilitat), lors religions o lors engatjaments ideologics. De cançons, a còps d’origina, a còps destornadas d’aires coneguts, malhan lo jornal que venen esgaiar las gravaduras de Barthélémy Gautier. Aquelas cançons son impietadosas, tanben coma los articles que las acompanhan. Trobèm mai d’un còp lo tòpos obligat de la scèna dels dos pageses, l’un - estupide - que vòl votar pel candidat republican e l’autre - intelligent e cultivat - qui l’incita a l’encontra a balhar la siá votz al candidat conservador. Lo ròtle del bon sens e de la clarvesença es de còps que i a atribuît a la pròpra esposa del pèc, que fa votar son marit pel camp “de que cal” jos la menaça de son escoba.
Una fin rapida fauta de combatants
Druilhet/Mayan reïtèra a cada fin de numèro que ne farà pas cap de crida de fons, que se’n sortirà tot sol, que La Cadichounne ne se balharà pas a degun, eca. Segur, es de bon avisar l’afanament dels ressòrts comics, del prepaus emai de la vèrbia, mai que mai aprèp lo n°8 (dijaus 20 d’octobre), qui pareis a l’endeman de la victòria escrasenta dels republicans en Gironda, tanlèu lo primièr torn (n’i n’aurà pas besonh d’un segond), e lo n°11 (10 de novembre), a l’endeman de las eleccions departamentalas e d’arrondiment, que confirman la victòria republicana. Lo “Père Mayan” ne se’n relevarà pas nimai lo son jornal. Lo 30 d’abriu de 1878 pareis lo darnièr numèro de La Cadichounne. Lo jornal acaba la siá segonda seria, entamenada en genièr. Dos meses de silenci desseparan donc las doas serias de La Cadichounne, mas en realitat tot las dessepara. Lo jornal entègrament redigit en lenga d’òc, a daissat la plaça a un jornal satiric en francés, on aicí e alà se venon ajostar un article gascon. La Cadichounne èra estada creada per un afrontament: aqueste-aicí passat e perdut, n’a pas mai de rason d’existir. Eugène Druilhet-Lafargue el tanben desapareis totalament dels ecrans en seguida de la mòrt de La Cadichounne. Jà misteriós, lo personatge ven una enigma. Lo son nom desapareis de las societats sabentas que frequenava. Lo retrobèm qualques annadas mai tard en Bretanha, onte fai fonccion d’editor. Lo luòc emai la data de son decès son desconeguts.
Lou Mayrau medouquin, tèxte medoquin anonim per l'enròtlament dins las armadas de Loïs XIV
Una òbra unenca e misteriosa dins lo còrpus de l'escrich literari occitan
Descobèrt per Pierre-Louis Berthaud en 1938 per la siá segonda edicion de 1851 – tanplan rara coma l'edicion originala – de còps que i a gaitada coma una engana literària del sègle XIX, cal esperar las annadas 1980 per que François Pic 'trape enfin l'edicion originala del tèxte dins las colleccions de la Bibliotèca de Nantes. Se François Pic confirma las conclusions de Pierre-Louis Berthaud sus l'autenticitat del tèxte – e non pas una fabricacion del sègle XIX - l'estudi de l'edicion originala, mai que mai los sieus caractèrs materials e iconografics, sembla orientar de cap ad una impression bordalesa de la segonda meitat del sègle XVIII. François Pic identifiquèt los motius utilizats per l’estampaire emai la gravadura plaçada en frontispici. Sas recercas an desmostrat que s’agissiá de motius d’usatge en cò de fòrça estampaires de Bordèu e de Tolosa al sègle XVII. Alan Viaut, especialista de l'occitan gascon, a publicat una edicion critica del tèxte en 1990 dins la revista Garona. Segond èl, los marcaires cronologics nombroses e precises que malhan lo tèxta semblon indicar que s'agís plan d'un tèxte compausat e difusat al moment de la guèrra de Olanda, emai se n'es estampat que fòrça mai tard.Lo caractèr excepcional d'aquel tèxte ven tanben de la siá provenença. Lo parçan de Bordèu n'a pas conegut l'abonda de produccion estampada occitana que coneisson d'altres foguièrs, de la Renaissença a la Revolucion. Per Medòc, s'agís del sol tèxte literari conegut pel periòde.
Un tèxte de propaganda dins lo contèxte de la guèrra de Olanda ?
Lo document intitolat Vers composés par M..., sur le départ de François Baudouin et ses compagnons médoquins allant à l'Armée, sovent designat Lou Mayrau medouquin, es una brocadura anonima, sens dara ni mencion d’estampaire, coneissuda per un sol exemplari descobèrt tardièrament dins las colleccions de la Bibliotèca municipala de Nantes.
S’agís d’una òbra a despart dins lo còrpus escrich occitan. Per son subjècte, l’enrotlament de soldats dins l’armada de Loïs XIV, emai per la siá provenença, la region bordalesa, qu’a balhat pauc d’imprimits occitans anteriors al sègle XIX. Lo document garda de mai una importanta part de mistèri. Ne li coneissent ni autor, ni editor, ni luòc d’estampatge, pausa mai de question que ne fornís d’informacions. D’après las conclusions dels cercaires que s’i penjèron, l tèxte sembla èsser contemporanèu dels faches istorics que descriu, aquò’s a dire del darnièr tèrç del sègle XVII. A l’enreboch, la siá difusion jos la fòrma de tèxte estampat es probable posteriora de pròche d’un sègle.
Lou Mayrau medouquin conta l’istòria d’un paisan de Medòc (dins l’actual departament de Gironda) François Baudouin que, en seguida de la visita d’un oficièr recrutaire, s’engatja dins las armadas de Loïs XIV coma soldat per tant d’anar prene part al sèti de Maastricht, als Paises-Basses. Baudouin se fa a son torn recrutaire, convencent mantuns de sos camaradas de lo siègre, de tala sòrta qu’aquò’s al cap d’un pichon grop de futurs soldats que se met lo camin dejós los pès de cap als Paises-Basses.
Document disponible sul site de la Bibliotèca municipala de Nantas
Ligam de la notícia del document sul site de la Bibliotèca municipala de Nantas
Maffre-Baugé, Emmanuel (1921-2007)
Chabrol, Jean-Pierre (1925-2001)
Emmanuel Maffre-Baugé (1921-2007) est une figure du syndicalisme viticole héraultais, député européen de 1979 à 1989, par ailleurs petit-fils du félibre Achille Maffre de Baugé, de Marseillan. Sympathisant communiste, Maffre-Baugé s’illustre dans la défense des revendications des vignerons languedociens dans les années 1970, notamment dans leur lutte contre l’entrée dans l’Union européenne de l’Espagne, de la Grèce et du Portugal, concurrents directs des viticulteurs et fruiticulteurs occitans.
Le manifeste porte également les noms du cinéaste Jean-Pierre Chabrol (1925-2001), originaire des Cévennes gardoises, également figure du Parti communiste, et de l’universitaire, écrivain et poète Robert Lafont (1923-2009), figure de la décentralisation et de la reconnaissance politique et culturelle de la langue et de la culture occitanes.
Dans l’ouvrage de Jean-Claude Bouvier et Jean-Noël Pelen Récits d’Occitanie est publiée la réponse donnée par Robert Lafont à l'article d'un autre universitaire montpelliérain, Jean-Marie Guillon. Robert Lafont y affirme être le premier auteur de Mon païs escorjat, qu’il aurait écrit à Heidelberg avant de le soumettre à Maffre-Baugé et Jean-Pierre Chabrol, le syndicaliste héraultais lui disant « On va le faire signer ».
D’un autre côté, dans un propos d’ouverture culturelle, les signataires précisent - tout comme Maffre-Baugé dans son article - que ce rejet est purement économique et qu’ils ne seraient en aucun cas opposés à une Europe “des peuples”, une construction européenne basée sur le rapprochement des cultures, et notamment des « pays frères », mais que tel n’est pas le projet réel de cet élargissement du Marché commun. Le propos occitaniste transparaît avec la mention explicite d’une Occitanie en pleine renaissance culturelle, terre de combats sociaux et émancipateurs, convoquant les Cathares, les Camisards et enfin les Maquisards de la Deuxième guerre mondiale.
INFORMATIONS PRATIQUES
Téléphone : 04 92 75 45 66
<div style="text-align: justify;">Une exposition, réalisée par le Félibrige. Présentation au Centre Occitan Rochegude du lundi 4 au jeudi 28 janvier 2019. <br /><br /><br />
<h3>INFORMATIONS PRATIQUES </h3>
<span style="color: #626262; background-color: #ffffff;">Centre Occitan Rochegude : 28 rue Rochegude, 81000 Albi. <br /></span>Tél : 05 63 46 21 43<br /><br />Horaires d'ouverture du Centre Occitan Rochegude : du lundi au samedi de 15h à 18h.<br /> <br />Site internet du COR : <a href="http://www.centre-occitan-rochegude.org">http://www.centre-occitan-rochegude.org</a> <br /><br /></div>
19h30 : repas aligot-saucisse (fait maison), fouace ou gâteau à la broche, café. Sur réservation, places limitées.
21h : bal occitano-breton avec :
Trio Cornic-Pansard
Voilà près de 20 ans que les Frères Cornic animent fêtes et festoù-noz de Bretagne. Ils jouent aujourd'hui avec Romain Pansard au tambour. La bonne huleur, la danse, la qualité musicale réunies pour faire de ce trio de sonneurs un incontournable de la scène bretonne actuelle.
Duo Davay-Priol
Korentin Davay et Jañ-Mai Priol sont des chanteurs trégorois de la jeune génération. Ils vous feront danser, pleurer et rire. Ils causent d'histoire, de culture et de société, mêlent le trad et la chanson engagée.
La Talvera
Occitane, mais toujours dans une ouverture sur le monde, la musique de La Talvera prend ses racines dans la tradition mais crée des liens entre la contemporanéité en jetant des ponts, d'une génération à l'autre, d'un continent à l'autre, d'un temps à l'autre.
Repas + bal = 15 € (enfants : 8 €). Bal : 7 € (enfants : gratuit).
Inscriptions et réservations (jusqu'au 28 février inclus) : 05 63 56 19 17 / talvera@talvera.org
Un événement organisé dans le cadre de l'anniversaire des 40 ans de l'association La Talvera.
www.talvera.org