Explorar los documents (14 total)

Los primièrs jornals escolars son anteriors a Freinet. Decroly, en Belgica, fa estampar dos jornals escolars : L’écho de l’école en 1917, puèi Le courrier de l’école en 1925. Per el, lo jornal es coma un receptacle de las paginas de vida del enfants, dins las qualas l’enfant pòt escriure liurament, mas dont lo tèxte es causit pel grop classa.

Semblariá pasmens que de tot temps, de jornals d’escòlas,mai o mens clandestins, ajan existit. Los enfants i daissavan liure cors a lor expression espontanèa (jornals anti-escolars).
Mas fins finala, lo jornal escolar, qu’es aquò ?

D’una biais simplista, se poiriá dire que lo jornal escolar es :

- Una produccion socializada

- Fargada pels mainatges

- A periodicitat variabla (quotidian, setmanièr, mensual, trimestrial)

- Que recampa d’escriches de la classa (tèxtes liures, articles, enquèstas,etc.)

- E qu’es illustrada pels mainatges.

Pasmens, darrièr l’apellacion “jornal escolar” se perfilan de causas fòrças diferentas que siá per lors objectius pedagogics, lor format, forma, supòrt, concepcion, contegut, periodicitat o la lora destinacion.

A l’origina, I aviá la pagina de vida, un tèxte liure d’un mainatge, causit per la classa, mes al punt e estampat, de còps manuscrit. Aquelas paginas de vida èran escambiadas gaireben quotidianament, e servissián de suppòrt de lectura privilegiat, que carrejavan una carga affectiva fòrça fòrta.

En 1924, Freinet met en plaça lo tèxte liure e l’estampariá dins sa classa. De tèxtes son escriches pels mainatges, puèi un es causit per la classa per èsser estampat. Es puèi expleitat gramaticalament, e analisat per ne tirar tot çò qu’es interesant pels mainatges : istòria, geografia, tecnica, fisica, cèrcas documentaris…

Una idèa fòrta es portada per aquela organizacion del trabalh : formar d’enfants productors d’escriches es possible sonque se los escriches demandats an de sens per eles.

Aquò marca la debuta de l’estampariá dins las tecnicas Freinet, que va s’espandir, amb notablament la creacion de la Cooperative d’Educacion Laïca (C.E.L.) en 1928 que va permetre de prepausar als regents interessats de crompar tot lo material necite per practicar l’estampariá en classa a un prètz accessibla a totes. L’estampariá l’endralharà alara sul camin del jornal escolar. Freinet serà a l’origina de dos evolucions del material d’estampariá, qu’adaptèt per que siá mai aisit d’utilizar pels mainatges : lo compostaire, quadre que ten las letras amassa per compausar de linhas, e la cassa «Freinet», mai aisida d’emplegar per d’enfants que la cassa «parisiana».

Retorn a l'introduccion

L’origina de l’estampariá es fòrça anciana : lo document lo mai vièlh trapat que foguèt estampat data del sègle XII^en.

Aqueste document, de la dinastia dels Xia occidentals, en China, foguèt estampat amb de caractèrs mobils fargats en tèrra cuècha.

Dins las caunas de Mogaò, tanben en China, foguèron trapats de caractèrs mobils en fusta emplegats per l’alfabet oigor als sègles XII^en e XIII^en. Son los mai vièlhs caractèrs mobils jamai descubèrts.

Dins las caunas de Mogaò, tanben en China, foguèron trapats de caractèrs mobils en fusta emplegats per l’alfabet oigor als sègles XIIen e XIIIen. Son los mai vièlhs caractèrs mobils jamai descubèrts.

Pasmens, semblariá que l’invencion dels caractès mobils en metal venga ela de Corèa. Choe Yun-ui los auriǎ inventats en 1234, e lo livre lo mai ancian estampats amb aqueles caractèrs mobils metalics data de 1377 : lo Jijiki, un tractat sul bodisme.

En partir de 1450, Gutenberg va trabalhar a melhorar lo procediment d’estampatge. Se inventa pas los caractèrs mobils metalics, va pasmens balhar naissença a la tipografia moderna en racionalsiant e armonisant las tecnicas divèrsas. Serà tanben a l’origina de la premsa a estampar, dl plomb tipografic e de la tencha tipografica.

Calrà esperar la fin del sègle XIX^en per veire arrivar de vertadièras melhoranças tecnicas al nivèl de la composicion e de l’estampatge. L’invencion del linotype per Ottmar Mergenthaler va permetre de composar plan mai lèu. L’ajuda d’un clavièr permet de picar dirèctament una linha entièra que serà “fargada” sul pic. Atal, ne sortís una “linha-blòc” d’un sol tenent. Aquela aisina s’emplega mai que mai per la premsa.

Del meteis biais, lo Monotipe, una maquina de composicion d’estampariá, es inventada per un ingenior american, Tolbert Lanson. Aquí, las etapas de composicion e de fonduda son deseparadas, e son pas de linhas-blòcs que ne sortisson, mas de linhas compausadas de caractèrs independents. Aquela aisina s’emplega ela mai que mai per l’edicion.

Aquelas doas aisinas foguèron emplegadas tre 1900 en prene la plaça de l’estampariá tradicionala, e foguèt emplegada fins a la fin de las annadas 1970, que marca l’espadiment de las tecnicas de fòtocomposicion e de placas “offset”, puèi de l’estampatge laser.