Explorar los documents (26 total)

Introduction :

Ce livre numérique interactif constitue la version enrichie de l'album illustré Agata e Joan conçu dans le cadre du projet académique d'occitan 2015 de l'Académie de Montpellier : un livre à feuilleter et à écouter.

Télécharger l'e-book

Les conseillères pédagogiques des quatre départements occitanophones de l'académie de Montpellier proposent chaque année aux classes d'occitan (de la maternelle au primaire) un projet pédagogique autour d'un thème commun, à partir d'un album illustré original. Point d'orgue de ce projet académique : un grand rassemblement festif des classes participantes. En 2015, sur le thème du patrimoine gastronomique de la région Languedoc-Roussillon, des artistes occitans ont enregistré un CD combinant création originales et reprises, distribué gratuitement par la Région, de même que l'album illustré, dans les écoles.

- Sous environnement Apple : ouverture automatique dans iBooks.

Pour une lecture sous environnement Windows, Linux, Android, un lecteur compatible epub3 est nécessaire pour profiter de toutes les fonctionnalités du livre, par exemple :

- directement dans le navigateur Chrome (sous environnement Android ou Windows), l'extension Readium (téléchargeable gratuitement ici) ; Après installation, Readium est accessible dans Chrome à l'adresse chrome://apps/ Pour charger le livre : cliquez sur l'icone + dans le menu à haut à droite puis sélectionnez le fichier "à partir d'un fichier local".

- sous environnement Windows et Linux, le logiciel Azardi (téléchargeable gratuitement ici). Pour charger le livre, dans le menu en haut à droite, cliquez sur l'icone dotée d'un + "add a book/ajoutez un livre" puis "browse/parcourir" pour sélectionner le fichier.

Los calhòcs 

Los calhòcs que son aquí. A l'argüèit. Qu'an passat la jornada amassats, sarrats en brolha tranquilla, acluchats suu penent de la ròca sauvatja. Çò qui sobra sonque de tucolèira calma, meilèu. Shens botjar, petrificats dinc au bequiu de las plumas, volontat d'estatua per ua eternitat de segondas. Que's son acostumats au monde, aus crits mainadèrs, ad aquera navèra mòda d'umans curiós e envasius. La plaja deus calhòcs que s'apauqueish er'an, chic a chic, enqüèra e enqüèra. 
La distança qu'abraqueja, mensh d'ua portada de fesilh. Qu'an ahonat la paur, ua hartèra de paur. Los òmis que s'apressan, que'us vòlen véder, tostemps mei pròches. La beutat ! Hilh de puta de beutat ! 
E aqueth tremolament, be n'es lo vent de bisa. Los nèrvis, que'us an ligats au còr com cordas tenudas entà tirar sagetas au cèu. 
L'uelh sol que vira, l'uelh sol que testimònia sègles e sègles de libertat. 

E alavetz tot dia, e alavetz tot lo dia, a maugrat d'aqueth coratge desesperat, tostemps volar, tostemps s'envolar, s'esparvolar, s'esbarrejar d'un costat l'aute, esperlitada de grans còs aflaquits, ronda motha d'escarcalhs d'ombra e d'eslambrecs de blancor. 
Maubarrei d'alas, de plumas, d'energia, semiat de quauques crits planhius, en cerca d'ua darrèra plaça de lèta blanca. E usclà's las palmas au sable tròp prim e cauhat a blanc, saps, lo qui shiula au sorelh devath los pas pesucs deus òmis.

RETORN
  
Lo camion m’a laissat a la surtida de l’autostrada. I a quinze ans, i ‘viá nonmàs la pita rota que menava vers lo miegjorn, drech davant. L’aviá engulhada lo còr lord  e lo sac leugier, laissant dernier io la vila borgesa, convencionala, mespresanta, cuòu cosuda, ente podiá pus aver l’alen. Au conh dau pont, m’era desvirat un darrier còp, cronhòla sarrada, grumilhas dins los uelhs, io que auriá cregut aver queu matin lai lo còr leugier e un estufladís a las pòtas. Aviá quitament esbauchat un geste d’adiussiatz. Quo es benleu queu sovenir doleirós que me fai tornar aprep quinze ans d’errança, de misera, de decepcion, de milions de pas que m’an gaire eslonhat de io. Me veiquí. D’en pè au conh dau pont, io t’enfacie. I a totjorn la lonja davalada de las teuladas mauras vers la riviera, que semblan fugir la nauta catedrala. Me remembre d’ela mai grisa, mas garde enquera lo sovenir de queu campanament un pauc triste que reglava nòstra vita de goiardeus goluts de libertat, que davalavan las ruelas sornas per gisclar en unlant de jòia dins la clardat esblaugissenta dau bòrd  de l’aiga.  Los quais semblan aura un vaste parquatge ente las autòs an deslogat los quatre chens que s’eschauravan lo ventre a grands bufes de plaser. Riviera, tu, ses totjorn la mesma, lenta, suausa, que solas las chadenas tendudas de quauques gabarots o la tija oblica  de tres crespas d’aiga te fan saber vivanta. Eras ‘na amija, riviera. M’as jamai fait de mau. As risolat a mas rebombetas, aculhit mas banhadas frijolantas, daus uns còps acrochat quauque paubre peisson a las espinglas torsudas que t’aviá confiadas. Quo es per tu mon prumier bonjorn… Mon bocin de cigarreta, l’acceptas emb un pitit chuchetament. Veiquí, pòde entrar, aura. Assegure mon sac a l’espatla, testa nauta,  passe lo pont cranament e m’enconhe dins las ruas pendosas daus noms ancians que miegjorn fai meitat clardat, meitat reirlutz.

Dempuei qu'avián quitat lo comissariat, avián vist nonmas de la pluèia, que tombava espes sus las glaças de la veitura. Aquò l'empeschava pas de filar, e lo motur electric, tant silencios coma los passatgiers banhats dins un marfondadís ivernau e matinier, laissava mas entendre los tustets irreguliers daus gotilhons d'aiga sus la carossaria bluia e blancha.
Au còp de fren, sec e discret, que lo tiret de sas enduermas, Tristan sauguet qu'eran 'ribats. Mas son rapide còp d'uelh defòra li disset que se trobavan totjorn dins la mesma vila grisa, conhada entre ceu e betum. Lo quite riu que devinava, entre doas gotas, en contra-bas, charrejava un talabast d'aigas a las colors tanben tesicantas entre la lausa e lo plomb. Biais de pesar un pauc mai dins una atmosfera desjà pro charjada, Tristan bufet coma un vedeu, tiret sa capucha sus sas aurelhas e surtiguet de l'autò en fasent petar la portiera.
La granda saussada que se prenguet còp sec sus lo coenh de la chara chabet de l'esmalir per la jornada. Se damandava bien coma avián pogut pensar que lo mandar sus 'quela scèna de crime, eu l'òme daus bureus e daus ordinators, seriá una bona eideia. Dins l'aversa veguet se dessenhar pitit a pitit una fòrma, rasis l'aiga, eschoada sus la riba coma un vielh tronc d'aubre, e de chasque costat doas autras, d'en-pès, qu'ensaiavan coma podián jos queu deluvi de far las prumieras constatacions d'usatge. Dau mai s'aprochava, dau mai los detalhs apareissián : un grand manteu, un ventre uflat, un crane nud e ridelat sus lo quau s'acrochavan enquera qauques piaus tots blancs.
Quauqu'un, dins sa vila, tant grisa e tristoneta que puescha esser, fotiá los pitits vielhs au riu. E eu, qu'era desjà bien trempat tanben, aimava pas gaire lo biais de far.

Cossí faire ?

Per vos entraïnar a la Dictada amb Josiana Ubaud, basta de : 
-  Faire vòstra dictada en escotar lo tèxte  amb lo legidor aquí dejós. 
-  Corregir mercés a la transcripcion aquí dejós (podètz passar sus la pagina en francés per pas veire lo tèxte occitan pendent vòstra dictada). 
- E se aquò vos agrada, trobaretz sus la version francesa de la pagina la revirada del tèxte en francés. 

Bona Dictada !

VENT E FUEC

M’estransini totjorn quora ausissi la violéncia dau mistrau … M’a fougut fòrça temps per comprene lo perqué d’aqueste sentiment difús d’ància. Capitèri un jorn de m’avisar qu’èra estrechament ligat au fuec. Lo cabanon que teniá ma familha a costat de Marselha èra en plena pineda. Associèri donc lei brefoniás descadenadas dau mistralàs a sei consequéncias immancablas : lei fuecs botats a bèl esprèssi per lei calucs piromans de l’encontrada que nos tenián totei en alèrta. Que lo fuec, per la foliá deis òmes, es una donada incontornabla en tèrras mediterranèas : li sèrve d’exutòri a una personalitat desequilibrada, a gerir rancuras e venjanças de vesinatge ò de societats de caça, en fòra, a passat temps, a ganhar de pasquiers sus la seuva e la garriga.

Joina donc, lo bruch dau vent me metiá dins un estat d’inquietud subta. Me fasiá levar de nuech per anar agachar per lo fenestron dei privats se lo cèu rogejava pas, signe probable d’incendi, encara mai dangierós de nuech se nos faliá escapar. La mendra odor de fuec me teniá sus mei gardas tant que sa sorsa èra pas localizada : grasilhada dau vesin (of ! pas de dangier !) ò fum mai aluenchat dificilament identificable dins l’instant e donc generador d’angoissa.

Coneguèri, cada estiu, lo balet sempitèrne deis avions jaunes e pançaruts que cargavan dins mar ò dins mar de Bèrra, segon la violéncia dau vent. Coneguèri lei brancas derrabadas e lo pin tombant sus la linha electrica, tirant de belugas amenaçairas. Coneguèri la necessitat de quitar lo cabanon dins l’urgéncia, que lo fuec galaupejava dins lo valon darrier la còla. Coneguèri lo cabanon sauvat de justesa per l’espandiment de retardants per un Canadair : ne demòra sus lei rocàs d’etèrnas traças rojas. E totjorn ambe lo bruch dau vent que vos ensordissiá, vos forçava de cridar per posquer èstre ausit, apondent una jaça de violéncia a l’eveniment.

Òc, per ieu, bruch dau vent e fuec son indissociables : me ne demòra un sentiment de desaise, foguèsse sens rason objectiva, e una sensibilitat aguda dau nas a tota odor de cremat.

L'ESTADI BÈL

Wembley : l'estadi lo bastiguèron en 1923. Deviá èsser provisòri e tenguèt lo còp quatre-vints ans. Lo jorn de l'estrena (una finala de la Cup de fotbòl), s'i ramosèron quicòm coma dos cents mila personas que, quichats coma sardas, d'unes acabèron per envasir la pelena. Calguèt la polícia a caval per los faire sortir del prat batalhièr. Un policièr faguèt manòbras de primièra sus son caval, qu'èra de la color del rossin del « nòstre Enric ». E dempuèi se parla de la Finala del Caval Blanc ! Una part del public demorèt al ras de las linhas e un espectator se faguèt assucar per un balon reçauput en plen morre ! La primièra finala de la Cup del rugbi de XIII que se debanèt a Wembley foguèt la de 1929 que Wigan ganhèt.
Wembley-lo-Vièlh barrèt sas pòrtas en l'an 2000 e foguèt desrocat en 2003. I agèt una discutida bèla per saupre se se gardarián las Torres Bessonas qu'èran un imatge simbolic de l'estadi : fin finala, foguèron pas servadas.
Lo simbòl de l'estadi novèl, proprietat de la Federacion Anglesa de fotbòl, es l'arca bèla de 133 mètres de naut en tresplomb. L'estadi novèl que dobriguèt en 2007 ten un tet limpant e nonanta mila sètis, totes cobèrts. E per èsser assetat, t'asseguri que siás plan assetat amb una vision perfèita de la pelena e dels jogaires ! T'arregalas de seguir la partida — cal dire qu'es la mièja-finala de la Copa del Monde del XIII entre Anglatèrra e Nòva-Zelanda —, levat totes aqueles Angleses que passan e repassan dabans tu de la primièra a la darrièra minuta : un passa-carrièra permanent cap als estanquets per anar crompar cervesas, cervesas e cervesas !
Wembley es lo temple, mas qu'aquò nos/vos empache pas d'anar pregar cada dissabte o cada dimenge dins nòstras capèlas romanas de la Pepinièra, l'Agulha, lo Molin o Brutús (*) e de marcar una pausa als oratòris de Vilagalhenc, Vilanòva, Serviès, Ornasons, Ferrals, Preissan,...
Alan Roch

(*) : nom dels estadis de Carcassona, Limós, Lesinhan e Perpinhan.

Consultar lo lexic :

Obrir/Telecargar lo lexic en .pdf sul site www.max-rouquette.org