Explorar los documents (153 total)

On désigne par l’appellation “parlar negue” (parler noir)  ou “parlar gròs” (parler gros) un ensemble de variantes dialectales de l’ouest du domaine gascon, principalement dans les Landes, la Gironde et la région de Bayonne. Il se caractérise par un certains nombre de traits phonologiques propres, mais non exclusifs à ces parlers, comme la réalisation [ɘ] de -a- et de -e- atones. [imatge id=21647]

Edicion originala Institut Estudis Occitans, « Messatges», Tolosa, 1958.

Es per aquel recuèlh d’un dotzenat de poèmas qu’Ives Roqueta dintra en poesia en 1958 e s’impausa coma un autor que compta dins una declaracion d’apartenéncia e d’intencion de se far la paraula del monde que parlan pas e d’i tornar sa dignitat.

Poèmas d’amor, lirics e enfuocats, d’amistats –amb una guinhada barroquisanta cap a l’univèrs de Pèire Francés, l’amic Pèiròt- o evocacion del país per « dire lo campèstre dels òmes, en images de lenga » dins « una fam de mots jamai assadolada ».1

Roqueta a 22 ans amb al còr aquela panta d’èsser la votz de son pòble, de se’n noirir per ne faire la matèria primièira de son òbra. « La joinessa del poèta exigís qu’abranda aquela panta, que denóncia, qu’acusa, qu’anóncia un país abitable .» Es çò que fa dins una lenga escrincelada, dirècta que se sap faire violenta, posant volontàriament dins l’expression sociala, lo natural de la paraula viva. Amb Ives Roqueta, lo poèta occitan es una votz collectiva, votz populara, votz contemporanèa e immemoriala : tre son primièr recuèlh, se definís e definís lo poèta coma trabalhador d’utilitat publica.

Vaquí çò que ne dirà mai tard : « L’escritura pòt pas èsser ni presa, ni exercici de poder. Es un trabalh coma un autre. Lo bonur seriá que foguèsse "trabalh d’utilitat collectiva", servicis qu’òm se rend entre egals… »

Tres partidas plaçadas caduna jos los auspicis de tres poètas franceses famoses qu’inspirèron l’autor : Paul Éluard, Guillaume Apollinaire e René Guy Cadou a qual, segon R. Lafont : « los poèmas d’amor e d’evocacion del país devon fòrça sens denegar lo segond Eluard. »

Ives Roqueta, a travèrs aquelas influéncias, capita d’alargar son caminament poetic personal tot fasent ausir una votz singulara. Se fa lo poèta de la paraula, sens s’alunhar completament de sos mèstres Josèp Sebastian Pons o Max Roqueta – a qual es dedicat lo libre- quora pintra « lo caratge de la tèrra » dins sos mormolhs mai secrets, dins lo bruch dels arbres o de l’aiga, « dins lo pantais del cade ».

Dins un estudi sus l’òbra, Maria Joana Verny vei dins lo poèma eponim L’escriveire public un rebat del poèma de Max La lenga s’es perduda : « Diferisson pasmens per sa fin, los dos poèmas : Max ne demòra a l’impossibilitat de parlar " ieu demòre mut e nus per lo camin ", alara qu’Ives, dins l’ardor de sa jovença, se quilha en quilhar " una taula / contra lo vam dels sèrres " e es aquí que se proclama " escriveire public " ».2

Lo poèta s’inscriu d’ara enlà al mitan de son pòble, dins aquel « revirament messianic »3, que comença ja segon Lafont, « de definir " lo mal de la tèrra " ». Es lo títol del recuèlh seguent qu’esperlongarà « los damnes de la tèrra » qu’acaba aqueste.

Lafont tot respièchant l’estetica d’Ives Roqueta se permetiá dins Òc, a la sortida del libre, qualques criticas sus la fòrma mas mancava pas de saludar « un libre fòrça important que pòrta lo ton de la vida vidanta », una poesia que se fa « l’ensag de la vertat. »

Del poèma al poèta, se pòt pas que partejar la conclusion de Maria Joana Verny : « Roqueta escriveire public… òc-ben, lo títol d’aquela òbra de joinessa es ben aquel que se poiriá donar a l’ensemble de l’òbra per rendre compte d’aquela volontat capuda de donar una votz a aqueles que n’an pas. »

Aquela votz de contaire, rocalhosa e universala, d’un que marquèt son temps nos demòra per sempre mai => https://occitanica.eu/exhibits/show/las-voses-de-la-modernitat---/ives-roqueta--l-escriv--ire-pu

1     Joan Eygun, Prefaci, dins Pas     que la fam / La faim, seule -     1958-2004, Letras d'òc, 2005.     « ua hami de mots jamei     arregolada »   
2     Maria-Joana     Verny,     « Ives Roqueta, escriveire public », Revue     des langues romanes, Tome     CXXI N°2 | 2017, 407-434.   
3     Ibid

Contenu bientôt disponible

Contenu bientôt disponible

Paroles de la chanson écrite et interprétée par Pierre-André Delbeau, extraite de l'abum L'autaneir, Disc'Òc, 1970

Arrepic :
Per simbòl centenari
Lo hapchòt legendari !

Pelòta es mòrt to dreit
Com crèban tot los autes
Pas de hami, de hred
A pena de malautia

Plan quilhat suu planèir
Com los pins que picava
Es mort l’arrosinèir
A la darrièra amassa

Eth sabè causas hòrtas
E sabè plan las díser
Hens la lenga de nòste
Eth sabè causas tristas

Sabè lo vent de l’Oèst
Cramponat a la barra
E que per vent de l’Est
Las palomas devaran

Sabè las gents que caden
Los que dèishan la tèrra
E tanben los que cantan
Per desbrombar misèra

Pelòta es mort tot dreit
Com crèban tots los autes
Pas de hami, de hred
E a pena malaud

Quan crèban los mestèirs
E las jòias de viver
Vinhairons, rosinèirs,
Nos cau, per vos, escriver

Las vòstas prasons
Per medisha encadença
E qu’aqueras cançons
Sian nòsta espérança