Edicion originala IEO edicions, « A tots », N°87, Tolosa, 1984.
Cobèrta illustracions Pèire François.
Format 11 X 18. 443 paginas.
ISBN 85910-008-3

Es gaireben al moment que se retira dels afars de l’IEO qu’Ives Roqueta, en 1981, s’acara en pròsa a una fresca istorica de las bèlas, Lengadòc Roge, que Los enfants de la Bona ne devián èsser la primièra partida. « Armand Miquèl, dins l’estiu de 1905, entrepren d’escriure, a la demanda de sa jove mestressa Marià Metchnikòv, çò que foguèt sa vida.

Armand aviá 12 ans en 1831 quand, al lendeman d’un Carnaval ont los Montanhards de Capestanh avián fach fèsta a la Republica sociala, la Roja, la Bona, son paire Simon foguèt arrestat per cants sedicioses.

Los "Enfants de la Bona" son Armand, sos companhs d’escòla e Gabanòt l’estropiat que lo prendrà amb el lo 4 de decembre a Besièrs per resistir al còp d’Estat, ont los Republicans comptaràn 70 mòrts o nafrats... »

Lengadòc roge : Los enfants de la Bona es doncas un roman istoric que se propausa de contar los eveniments màgers de la fin del sègle XIX e de la debuta del sègle XX a travèrs las aventuras d'Armand Miquèl, lo narrator. Ives Roqueta nos ditz a la debuta de son libre son projècte literari de fargar una epopèa ambiciosa, dins una relectura sociala, per anar cap a un èime narratiu. « L'idèa d'escriure Lengadòc Roge me venguèt en 1974, quand pensèri qu'un òme dins sa vida aviá poscut conéisser la resisténcia al Còp d'Estat de Napoleon III, la Comuna de Narbona, los eveniments de 1907, la guèrra de 1914-1918, lo congrès de Tours per parlar pas que de quauques eveniments considerables. »

Dins la Revue des Langues Romanes Gautièr Couffin vei : « a l’origina de tota motivacion per l’escritura de Lengadòc Roge, la volontat de contar dins una òbra literària que seriá d’inspiracion a l’encòp occitanista e socialista, d’eveniments que son per Ives Roqueta importants per l’Istòria e la memòria d’un pòble d’Òc e evidentament d’un pòble Roge. »1

Los eveniments aquí pintrats son pas especificament occitans. L'insureccion populara al còp d'estat de 1851, es d'aquò que parla lo roman, toquèt amb mai o mens d’amplor França tota. Pasmens capitèt en Provença e un pauc en Lengadòc, del costat de Besièrs.

Movement de resisténcia, movement social, movement popular s’i pòt veire tanben l’acte de naissença d’un Miègjorn Roge qu’aviá tot per reténer l’atencion d’un autor qu’engatgèt sa vida tota dins aquelas dralhas. L’avèm tornanarmai aquí militant infatigable que fa òbra de reparacion davant l’oblit que la resisténcia al còp d’estat de 1851, en Lengadòc, emai siá viva encara del costat de Capestanh, es dintrada dins lo delembrièr de l’Istòria. Esperlongament cap al pòble occitan d’un dever de memòria necessari començat en cançons còsta Marti -a qual Ives manlevèt lo títol Lengadòc Roge- que se retroba tanben dins lo trabalh menat sus Los carbonièrs de la Sala o dins la revista Viure. Ives Roqueta se fa l’apòstol « d’una teologia subversiva », nos ditz son fraire Joan Larzac : « aquela de la memòria dels vencits, lo memoria passionis, sens qué res non pòt ressuscitar ».2

Jos la trama istorica traitada amb rigor e realisme, -los protagonistas principals, los eveniments màgers son servats e contats a partir d’un estudi sus Joan Pech que faguèt R. Ferras- Ives Roqueta abòrda los tèmas que li son cars : las inegalitats socialas, las injustícias, mas tanben la plaça de las femnas, la religion, l’infirmitat, lo sèxe, la mòrt. A l’aise dins lo raconte, son escritura es destricada, sens retenguda, tocant los registres populars dins los dialògs -per saique pegar mièlhs a la realitat- e sap dire amb emocion, dins una pròsa de longa ondrada de poesia, d’umor e de trufariás, l’incompreneson, la tristessa, la dolor o espetar dins un gaug sauvatge dins un capítol que pintra un Carnaval antologic. Ives se sap servir de faches istorics :  « se passegèt en vila una granda pepetassa de femna, vestida de roge e qu’apelavan la Bona, la Sociala, la Roja » ; Pèire François passa pas a costat tanpauc que ne fa la cobèrta del libre.

Dins l’òbra de Roqueta, virada tre la començança cap als umils, enrasigada puèi dins son terrador amb Lo poèta es una vaca e Ponteses, Lengadòc Roge ven faire lo ligam dins una ficcion tota relativa entre un projècte d’escritura ligat al pòble –que retrobam puèi dins lo diptic de L’ordinari del monde- e l’òme d’accion qu’èra : òme dins son país e òme dins son Istòria. Es mai l’amor per un pòble capon e mut a qual prèsta sa votz de contaire dins un prètzfach de desalienacion, d’Escriveire public.

A sa sortida, lo libre foguèt aculhit per Maria Clara Viguièr, dins Occitans, coma « lo libre tant esperat », l’acompliment de l’òbra d’I. Roqueta e una responsa a l’espèra d’un Joan Frederic Brun que regretava, en 1980 dins Aicí e Ara, la promessa degalhada d’un autor –prosator en grelh- que donava en pastura a sos legeires fins a aquel roman sonque de novèlas cortetas. Aqueste còp lo libre es bèl, 443 paginas, mas o sabèm ara la seguida dels Enfants de la Bona que se deviá titolar Decembre Negre veirà pas lo jorn ni mai los autres volums.

L’autor, o diguèt en 1985 dins una presentacion que faguèt a Carcassona, n’aviá pasmens la centena dins son cap. Lo primièr libre fasiá mai de milas paginas, e èra escrich tot en un tròç. O calguèt copar per l’edicion, çò que daissava la segonda part un pauc panarda e de tornar escriure. « Armant, l’eròi, ven una mena de gauchista del temps, de la vida ritmada per los engatjaments revolucionaris e lo daquòs amorós. Se deviá embarcar a Seta sus un merlucièr, faire lo torn del monde e davalar amb las tropas de Gambetta al moment de la comuna de Narbona. » Se seriá puèi pausat coma un testimòni ideal a La Crosada, lòc estrategic entre Besièrs (1851), Narbona (1871) e Argelièrs (1907), ont lo trapam, vièlh, a la debuta dels Enfants de la Bona.

1 Gauthier Couffin, « Lengadòc Roge d’Ives Roqueta, escriure per bastir una memòria : 1851 cossí bastir un remembre escafat ? », Revue des langues romanes, Tome CXXI N°2 | 2017, 463-476.

2 Lebeau, Jean (dir.), « Yves Rouquette, entre parole et spectacle », article de Joan Larzac « Et nous rirons d’être si fous. », p. 45 a 50, Auteurs en scène, juin 2004.