Aqueste article que pareguèt en doas liurasons dins la
Revue des langues romanes (seria 1, tòme 1, 1870), Charles de Tourtoulon, membre de « l’Escòla romanista » de Montpelhièr - la
Société pour l’étude des langues romanes nascuda un an abans - es lo premièr estudi e la primièra edicion parciala del tèxt conegut coma la version occitana de la
Cirurgia d’Albucasis.
La
Cirurgia d’Albucasis es una traduccion en lenga occitana del sègle XIV d’un tractat de cirurgia extrach de l’enciclopèdia medicala
Al-Tasrif del grand medecin cordoan Abu Al-Qasim (v. 940-v. 1013), dich « Albucasis » en Occident.
En comparant lo manuscrit unenc de la
Cirurgia (uèi conservat a Montpelhièr, Bibliotèca Interuniversitària de Medecina, H95) amb una version latina contemporanèa (Montpelhièr, BIU, H89 ter), Charles de Tourtoulon d'aviada abandona l’ipotèsi d’un passatge dirècte de l’arab a l’occitan e establís que la traduccion occitana foguèt facha a partir d’una version en latin.
Çaquelà l’origina del manuscrit es pas montpelhierenca, malgrat l’importància dels estudis de medecina dins l’istòria de la vila. Foguèt realizat al sègle XIV per un grand prince pirenenc, lo comte Gaston III de Fois, lo famós « Gaston Fèbus », coma ne testimònia de marcaires linguistics pirenencs nombroses dins la lenga utilizada pel traductor coma las armas e devisa de la dinastia de Fois-Bearn inscrichas al primièr fulhet.
L’article comença per una introduccion istorica e linguistica puèi s’acaba amb l’edicion dels primièrs fulhets del manuscrit de l’Albucasis occitan. Doas edicions completas del tèxt de la
Cirurgia foguèron publicadas dempuèi, en 1985 (
La Chirurgie d'Albucasis : ou Albucasim : texte occitan du XIVe siècle : Jean Grimaud et Robert Lafont dir., Montpellier : Centre d'études occitanes) e en 1992 (
La Chirurgia : versione occitanica della prima metà del Trecento : Mahmoud Salem Elsheikh ed. scientifique, Firenze : Ed. Zeta).
Legir l'article :
- 1
ra part,
RLR, S1-T1, 1870, p. 3-17 (
legir l'article en linha sus Gallica).
- 2
da part,
RLR, S1-T1, 1870, p. 301-307 (
legir l'article en linhe sus Gallica).