Istòria del fons

La Société pour l'étude des langues romanes (Societat per l'estudi de las lengas romanas) es fondada en 1869 a Montpelhièr a l'entorn dels romanistas Charles de Tourtoulon, Francesc Camboliu, Anatole Boucherie, Achille Montel e Paul Glaize. Son rejonches tre lo primièr conselh d'administracion per d’autras especialistas coma Charles Revillout o Octavien Bringuier. Per la seguida, d’autres noms prestigioses los rejonheràn amb primièr Alphonse Roque-Ferrier, que vendrà lo secretari e principal animator de la Societé e de sa revista fins a la debuta del sègle XX, puèi Camille Chabaneau, o encara Achille Luchaire. En 1870, la joina Societé crèa una revista sabenta, la Revue des langues romanes, que pareis per lo primièr còp en 1871.

La Société recampa de cercaires, ensenhants, archivistas, bibliotecaris e erudits que perseguisson d'òbras de recèrca en filologia romana (estudi de lenga e literatura anciana de literaturas romanas), e en particulièr d’estudis occitanas. Mas la Societé s'inscriu tanben dins una quista de reconeissença de la lenga d'òc coma granda lenga de produccion literària als costats de las autras lengas latinas. Aquela quista rejonh las tòcas e las intencions del Felibritge que los fondators de la Societé n'èran totes membres.
La Société pour l'étude des langues romanes deven lèu lo principal centre d’estudi e d’edicion de la recèrca en domeni occitan e roman en defòra de París, e per sas publicacions, serà un contrapunt a las posicions filologicas dominantas dins la França de la joina IIIe République (tresena Republica) de l’aprèp-desfacha de 1870. En plen contèxte de nacionalisme exacerbat de l’après desfacha de Sedan, l’Universitat parisenca, darrièr Gaston Paris, fòrta de sas cadièras de professor a l'École des Chartes (Escòla de las Cartas), al Collège de France (Collègi de França) e a l'École pratique des hautes études (Escòla practica dels nauts estudis), entreten una ideologia centralista e unitària dins l’estudi de las questions linguisticas en França. Las posicions de Paris van fins a negar l’existéncia de lengas « vertadièras » sus lo territòri nacional autres que lo francés oficial en propausant una carta linguistica formada d’una infinitat de variacions linguisticas localas a la periferia del francés oficial.
Fàcia a aquela vision, la Société e sa revista van tornar a las sorsas e editar quantitat de tèxtes literàrias, scientifica, administratius en occitan ancian mas tanben valorizar la literatura occitana contemporanèa en publicant los tèxtes des grands autors occitans contemporanèus. Dins lo darrièr tèrç del sègle XIX e la debuta del sègle XX, la Société d’études des langues romanes foguèt doncas un organ particularament important de çò que foguèt nomenat lo movement de Renaissença d’òc, perqué obrava a l'encòp per una decentralizacion scientifica, la reconeissença de la lenga occitana e de la valor de son patrimòni literari e escrich.

Lo fons de manuscrits conservat a la Bibliothèque universitaire Ramon Llull de l’Université Paul-Valéry de Montpellier documenta lo primièr periòde d’activitat particularament ric de la Société, entre 1869 e 1900. Aquel periòde es marcat per un desvolopament dels estudis romans - e doncas occitanas - dins las universitats del Miègjorn de la França amb la creacion de cadièras a las qualas son nomenadas de personalitats que contribuisson a la vida sabenta de la Société montpelhierenca : Charles Joret a las Ais, Léon Clédat a Lion, Achille Luchaire a Bordèu, Anatole Boucherie e Camille Chabaneau a Montpelhièr.

En 1878, la Société participèt en collaboracion amb lo Felibritge a l’organizacion de las Fêtes Latines (Fèstas Latinas) a Montpelhièr. Aquelas fèstas apèlan alara a bastir una confederacion latina europenca (basada sus l’ententa catalane, italiana, romanesa e occitana) en fin de propausar una responsa  a las esitacions politicas del felibritge tiralhat entre de tendéncias autonomistas e los apèls del nacionalisme francés. En defòra del camp politic, aquelas fèstas veson l’organizacion d’un important concors literari lo Chant du Latin (Cant del Latin), que visa l’exaltacion aquel sentiment de fraternitat romana. Los tèxtes mandats per aquel concors compausan tanben lo fons de la Société.

La Revue des Langues romanes, existís encara uèi e es editada per l'Universitat Paul-Valéry de Montpelhièr.

Descripcion del fons

Lo fons de manuscrits de la Société des langues romanes de la Bibliothèque universitaire Ramon Llull de l’Université Paul-Valéry es compausat de 87 manuscrits, recampats en 48 volums. Propausan de poesias e de faulas en lengas d'òc e catalanas del sègle XIX e d'estudis linguistics sus d'unes parlars occitans.
Aqueles manuscrits pòdon èsser regropats en quatre categorias :
- mandadisses per lo concors triennal de la revista
- mandadisses per lo concors del Chant du Latin de 1878
- mandadisses per publicacion dins la Revue des Langues romanes
- mandadisses literaris e scientifics d'origina indeterminats

La màger part d'aqueles manuscrits son estats depausats al cors del sègle XX per la Société des Langues romanes a la Bibliothèque Universitaire Historique de Médecine. Son estats transferits a la Bibliothèque de Lettres et Sciences humaines (devengut apuèi Bibliothèque universitaire Ramon Llull) en 1980.

Lengas representadas dins lo fons : occitan (lengadocian, provençal), catalan, francés, latin

Importància materiala : 87 documents, recampats en 48 volums (una quòta per volum)

Supòrts representats : Manuscrits, tapuscrits

Acreissement : Fons courant - Réserve

Modalitats d’entrada : Aquel fons es estat depausat en 1895 per la Société des Langues Romanes a la Bibliothèque de Médecine de Montpelhièr, puèi transferit a la Bibliothèque de Lettres et Sciences humaines en 1980

Per lo consultar

Identificant del fons (quòtas extrèmas) : H 625 - H 676

Condicions de consultacion

Hraris de consultacion : Del diluns al divendres de 9h a 19h

Condicions de reproduccion

Los documents pòdon èsser fotografiats per un usatge privat mas, per de problematicas de conservacion, las fotocòpias son pas autorizadas. Se devètz difusar aquelas reproduccions dins lo quadre d'un trabalh universitari o d'una publicacion, voldretz contactar per abans la responsabla del fons.