Lo poèta es una vaca d'Ives Roqueta [Òbra]
Segond libre de pròsa d’Ives Roqueta mas d’edicion anteriora al primièr La Paciéncia, Lo poèta es una vaca es un raconte d’inspiracion autobiografica qu’a per cadre Lo Pont (Pont de Camarés), lòc d’origina de l’autor. Son los sovenirs d’enfança d’Ives Roqueta contats a travèrs una amistat amb un païsan de l’endrech, Estòqui –lo primièr que s’adreicèt a el en occitan- que va venir son modèl. Libre iniciatic doncas, bastit d'aqueles encontres o encontres mancats entre lo jove e lo vièlh, del primièr sojorn, dins lo temps de la guèrra, al retorn de l'autor qualques annadas aprèp.
Lo poèta es una vaca es un dels tèxtes que ditz lo mièlhs l’enrasigament d’Ives Roqueta dins aquel Rogièr del Sud Avairon, dins aqueles païsatges pintrats menimosament que causirà puèi per i acabar sa vida. Es sa fascinacion per lo trabalh de la tèrra, la vispror e la dificultat de l’èsser dichas sens complasença dins una lenga tota en finesa, incisiva e bèdra a l’encòp, d’una expressivitat poderosa. Es tanben l’amor dolentós comol de tendresa per un mond qu’es coma lo grand còs d’arbre d’Estòqui, gigant tombat al mitan del camin, un temps d’enfança que s’enfugís. Enfin es una introspeccion sus lo prètzfach d’escritura que campa l’autor cap-e-tot e per sempre mai, pòrta-paraula autoproclamat, « escriveire public », poèta-vaca al mitan d’un pòble qu’aima amb passion.
Lo títol, qualque pauc curiós, ven d’un manlèu a un poèta olandés Geritt Achterberg a qual –còsta Joan Bodon- es dedicat l’obratge. Lo poèma revirat per Frederic Jacques Temple es donat al dintre del libre mas es Maria Roanet que ne liura la clau en quatrena de cobèrta :
« Dins sos uòlhs (la vaca) i a lo païsatge concau en espèra e dins sa boca lo margalh de totara, d’una orada mai jove. An la granda paciéncia dels glacièrs. Ives Roqueta, vaca o poèta. Reviscòla los mòrts e los vius. »
Dins una entrevista amb Domenja Blanchard, Ives Roqueta disiá : «Estimi pas necessari de saupre la vida d’un escrivan per explicar son òbra, l’òbra es de préner coma es. » Se faguèt tanben l’aparaire d’una escritura occitana sortida de la ruralitat. Seriá donc legitim de s’interrogar sus çò que pòt semblar a travèrs aquel libre coma un renegament, una traïson. Es Robèrt Lafont que nos esclaira en parlant de
« souvenirs d’enfance, se situant sur le tracé d’une prose roergate où il nie Mouly et rencontre Boudou. […] il récuse l’embellissement suspect, la complaisance régionaliste. »
Ives Roqueta defugís tanben la construccion classica d’un roman autobiografic, lo legeire escapa als « primièrs còps » e al roman parental, a una cronologia pesugassa, per seguir l’autor sonque ont a causit de lo menar, valent a dire : « trevar los naut-pelencs d’aquelas memòrias d’òmes que sabon tot sens aver res legit que lo libre del temps que fa. »
Lo poèta es una vaca foguèt saludat a sa parucion en 1967, dins lo primièr butletin del Pen-Club, dins un article non signat mas que devèm –çò disiá Ives- a Max Roqueta coma « un grand petit livre », un libre de memòrias transfiguradas noiridas d’enfança, un eveniment, una consacracion de son autor, « le poète par qui l’ineffable passe à travers le langage » .
Sorsas principalas
- « Lo poèta es una vaca », Bulletin du PEN club de langue d’oc, N°1, decembre 1967
- Christian Anatole, Robert Lafont, Nouvelle histoire de la littérature occitane, PUF, 1971
- Ives Roqueta, De còr e d’òc, enregistrament de Domenja Blanchard, 2 discs, Beaumont sus Lèze, 2007